Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky tranh cãi trong cuộc gặp tại Nhà Trắng hồi tháng 2 (Ảnh: Reuters).
Trong bài viết đăng trên mạng xã hội Truth Social hôm 23/4, Tổng thống Donald Trump chỉ trích tuyên bố của Tổng thống Volodymyr Zelensky về việc Ukraine không công nhận quyền kiểm soát của Nga với bán đảo Crimea.
"Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, đang khoe khoang trên trang nhất của báo Wall Street Journal rằng, "Ukraine sẽ không công nhận về mặt pháp lý việc (Nga) kiểm soát Crimea. Không có gì để bàn về vấn đề này". Tuyên bố này rất nguy hại cho các cuộc đàm phán hòa bình với Nga vì Crimea đã bị mất cách đây nhiều năm dưới sự bảo trợ của Tổng thống Barack Obama, và thậm chí không còn là một vấn đề được đưa ra thảo luận", ông Trump bình luận.
Theo ông Trump, tuyên bố của nhà lãnh đạo Ukraine mang tính kích động và khiến cho việc đạt được thỏa thuận hòa bình với Nga trở nên khó khăn hơn.
"Không ai yêu cầu ông Zelensky công nhận Crimea là lãnh thổ của Nga, nhưng nếu ông ấy muốn Crimea, tại sao không chiến đấu từ 11 năm trước khi khu vực này được trao lại cho Nga mà không cần một phát súng nào?", ông Trump lý giải.
Ông Trump xác nhận, ngay cả trước khi sáp nhập, "các căn cứ tàu ngầm lớn của Nga" đã hiện diện ở Crimea.
"Những tuyên bố mang tính kích động như tuyên bố của ông Zelensky khiến việc giải quyết cuộc chiến này trở nên khó khăn hơn. Ông ấy không có gì để khoe khoang! Tình hình của Ukraine rất tồi tệ. Ông ấy có thể được sống trong hòa bình hoặc có thể chiến đấu thêm 3 năm nữa trước khi mất toàn bộ đất nước", ông Trump nhận định.
Ông Trump tin rằng Ukraine và Nga đang tiến "rất gần với một thỏa thuận" và ông Zelensky - người mà nhà lãnh đạo Mỹ mô tả là "không còn quân bài nào để chơi" - phải chấp nhận các điều khoản được đề xuất.
"Tôi không liên quan đến Nga, nhưng tôi muốn cứu trung bình 5.000 binh lính Nga và Ukraine mỗi tuần, những người đang thiệt mạng mà không có lý do gì cả", ông Trump cho biết thêm.
Bán đảo Crimea ở phía nam Ukraine (Ảnh: BBC).
Trước đó, báo Washington Post dẫn lời một quan chức cho biết, giới chức Mỹ tức giận vì Tổng thống Zelensky công khai bác bỏ đề xuất của Washington về việc nhượng bộ lãnh thổ cho Nga để đổi lấy thỏa thuận hòa bình.
Nguồn tin xác nhận "Washington tức giận về việc Kiev không chấp nhận các đề xuất nhượng bộ lãnh thổ cho Nga" và Ukraine muốn thảo luận lệnh ngừng bắn hoàn toàn trước, rồi sau đó mới thảo luận những vấn đề khác.
Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào tháng 3/2014 sau một cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi và không được Ukraine cũng như phương Tây công nhận. Moscow coi Crimea là một phần lãnh thổ và "không thể thương lượng".
Bán đảo này đóng vai trò là trung tâm hậu cần cho các hoạt động quân sự của Nga nhằm vào miền Nam Ukraine và là bàn đạp cho các cuộc tấn công trên không nhằm vào mục tiêu trên khắp Ukraine.
Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra cách đây hơn 3 năm, Crimea liên tục trở thành mục tiêu tấn công của Ukraine. Ukraine nhắm vào các tài sản có giá trị cao của Nga đặt tại Crimea, từ căn cứ không quân đến tàu thuyền và hệ thống phòng không, cũng như cầu Kerch nối với đất liền Nga.
Kiev tuyên bố sẽ giành lại Crimea cũng như các vùng lãnh thổ khác bằng cách này hay cách khác.
Mặc dù Ukraine không có lực lượng hải quân lớn, nhưng việc sử dụng phương tiện không người lái trên không và trên biển, cũng như các cuộc tấn công bằng tên lửa, đã buộc Moscow phải di dời các tài sản có giá trị cao như tàu chiến và tàu ngầm về phía Đông Biển Đen, và hướng tới Abkhazia, một khu vực ly khai của Georgia, để có chỗ đứng mới ở Biển Đen.
Gần đây, vấn đề Crimea càng thu hút sự quan tâm hơn trong bối cảnh Mỹ thúc đẩy Nga và Ukraine đạt thỏa thuận hòa bình.
Theo các nguồn tin truyền thông, Washington đã đề xuất một thỏa thuận hòa bình, trong đó buộc Ukraine phải đưa ra một loạt nhượng bộ với Nga để có được đảm bảo an ninh từ phương Tây. Một trong những đề xuất đó là công nhận bán đảo Crimea thuộc Nga.
Tổng thống Zelensky ngày 22/4 tái khẳng định Ukraine sẽ không công nhận việc Nga kiểm soát Crimea. "Điều này vi phạm hiến pháp của chúng tôi", ông Zelensky tuyên bố.
Cả Tổng thống Mỹ Donald Trump, Ngoại trưởng Marco Rubio và Phó Tổng thống JD Vance đều cảnh báo Mỹ có thể từ bỏ sáng kiến hòa bình Ukraine để ưu tiên giải quyết các vấn đề khác nếu đàm phán thất bại.
"Đã đến lúc họ phải nói đồng ý hoặc Mỹ phải rút khỏi tiến trình này", ông Vance nói, đồng thời cho rằng cả Nga và Ukraine sẽ phải từ bỏ một số vùng lãnh thổ mà họ kiểm soát.
