Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi (Ảnh: Reuters),
Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi được cho đã nhiều lần điện đàm kể từ khi Israel bắt đầu các đợt không kích vào Iran hôm 13/6, trong nỗ lực tìm giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng, 3 nhà ngoại giao tiết lộ với truyền thông Anh.
Theo các nhà ngoại giao ẩn danh này, ông Araqchi khẳng định Tehran sẽ không quay lại bàn đàm phán hạt nhân trừ khi Israel chấm dứt các cuộc tấn công.
Trong các cuộc trao đổi, hai bên đã thảo luận sơ bộ về một đề xuất do Mỹ đưa ra hồi cuối tháng 5, theo đó thành lập một liên minh khu vực để làm giàu uranium bên ngoài lãnh thổ Iran, một đề xuất mà Tehran đến nay vẫn bác bỏ.
Mỹ và Iran chưa lên tiếng về thông tin này.
Loạt điện đàm trong tuần này được đánh giá là cuộc đối thoại trực tiếp mang tính thực chất nhất kể từ khi hai bên bắt đầu các nỗ lực đàm phán hồi tháng 4. Trước đó, ông Witkoff và ông Araqchi chỉ có các cuộc chạm mặt ngắn ngủi tại Oman và Italy sau các vòng đàm phán gián tiếp.
Một nhà ngoại giao khu vực thân cận với Tehran cho biết ông Araqchi nói với ông Witkoff rằng Iran “có thể thể hiện sự linh hoạt trong vấn đề hạt nhân” nếu Washington gây sức ép buộc Israel chấm dứt cuộc chiến.
Một nhà ngoại giao châu Âu cũng xác nhận: “Ông Araqchi nói với ông Witkoff rằng Iran sẵn sàng quay lại bàn đàm phán hạt nhân, nhưng điều đó là không thể nếu Israel vẫn tiếp tục ném bom".
Kể từ tháng 4, hai bên đã có 5 vòng đàm phán gián tiếp để bàn về vấn đề hạt nhân, nhưng chưa từng có liên hệ trực tiếp nào trước khi diễn ra các cuộc gọi mới đây.
Một nhà ngoại giao khu vực khác tiết lộ rằng Washington là bên chủ động gọi điện trước, đồng thời đề xuất một đề xuất mới nhằm phá vỡ thế bế tắc giữa các "lằn ranh đỏ" xung đột.
Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn Tehran chấm dứt hoàn toàn hoạt động làm giàu uranium trên lãnh thổ Iran, trong khi Lãnh đạo Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố quyền làm giàu uranium là điều “không thể đàm phán”.
Dù đang xem xét phương án cùng Israel tấn công cơ sở hạt nhân Iran, ông Trump vẫn để ngỏ hy vọng rằng con đường ngoại giao chưa hoàn toàn khép lại.
Giới chức châu Âu đã phối hợp chặt chẽ với Mỹ trong vấn đề này.
Ba quốc gia Anh, Pháp và Đức, còn gọi là E3, những bên ký kết thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với Iran, đã có cuộc điện đàm cấp bộ trưởng với ông Araqchi cuối tuần qua. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei và một quan chức EU, các nước châu Âu và Liên minh châu Âu dự kiến sẽ gặp ông Araqchi tại Geneva, Thụy Sĩ trong tuần này.
Theo 3 nhà ngoại giao, đầu tuần này cả Mỹ và Iran đều đã thông báo với phía châu Âu trong các cuộc tiếp xúc riêng về khả năng khởi động một sáng kiến ngoại giao mới.
Một nhà ngoại giao cấp cao của châu Âu cho biết tại hội nghị G7, ông Trump bày tỏ mong muốn kết thúc chiến sự càng sớm càng tốt và muốn Iran trực tiếp đàm phán với ông, nhưng đồng thời khẳng định Tehran phải chấp nhận các điều kiện của Mỹ nếu muốn chấm dứt xung đột.
Tuy nhiên, với các đợt không kích của Israel và những tuyên bố cứng rắn từ phía ông Trump, các nhà ngoại giao cho rằng Iran không thể tổ chức đàm phán công khai với Mỹ vào lúc này, mà thay vào đó, việc gặp gỡ với phía châu Âu, đóng vai trò cầu nối, được xem là phương án thực tế hơn đối với Tehran.
