Tên lửa Iskander (Ảnh: Reuters).
Kyiv Post đưa tin, hệ thống phòng không Ukraine đang có dấu hiệu thất thế trước loại tên lửa hành trình thế hệ mới do Nga triển khai, theo dữ liệu do Không quân Ukraine (UAF) công bố.
Trong các cuộc tập kích đêm gần đây, theo công bố của phía Ukraine, chưa tới một nửa số tên lửa hành trình Iskander-K do Nga phóng bị bắn hạ hoặc đánh lạc hướng bằng chế áp điện tử. Phân tích dữ liệu tháng 6 và 7 của UAF do Kyiv Post thực hiện cho thấy tỷ lệ đánh chặn đã giảm rõ rệt.
Rạng sáng 31/7, Nga mở cuộc tập kích lớn bằng tên lửa và UAV nhằm vào Ukraine. Trong số này có 8 quả Iskander-K, loại vũ khí dài 8m, nặng 2 tấn, phóng từ xe mang bệ phóng đặt cách biên giới Ukraine khoảng 30-50km, thuộc vùng Kursk của Nga.
Theo thông báo của Không quân Ukraine, chỉ có 3/8 tên lửa bị bắn hạ, và 5 quả đã trúng mục tiêu ở thủ đô Kiev.
Giới quan sát nhận định, tỷ lệ đánh chặn chỉ đạt 28% trước Iskander-K là tín hiệu đáng báo động đối với lực lượng phòng không Ukraine. Cách đây chỉ vài tuần, Ukraine vẫn tuyên bố có thể hạ 2/3 số tên lửa loại này trong mỗi đợt tấn công.
Từ đầu tháng 6 đến ngày 21/7, dữ liệu do Ukraine công bố cho biết nước này đánh chặn thành công hơn 75% số tên lửa trong 9 đợt tấn công. Tuy nhiên, trong tuần từ 24-31/7, hiệu suất này đã lao dốc. Trong 3 đợt tấn công vào các ngày 24, 26 và 31/7, tổng cộng có 20 quả Iskander-K được phóng, nhưng Ukraine chỉ hạ được tối đa 8 quả.
Rất khó để bên thứ 3 xác minh những thông tin do một bên trong cuộc chiến cung cấp.
Hiện nay, trong mỗi đợt không kích, Nga thường kết hợp từ hàng chục tên lửa đủ loại với vài trăm UAV cảm tử nhằm làm quá tải hệ thống phòng không Ukraine.
Kể từ đầu chiến sự, Ukraine đã vật lộn để đối phó với tên lửa đạn đạo của Nga, loại vũ khí bay theo quỹ đạo cao trước khi lao xuống mục tiêu với tốc độ rất nhanh.
Ukraine hiện chỉ có duy nhất một loại tên lửa đánh chặn hiệu quả với vũ khí này: Patriot do Mỹ sản xuất, nhưng nguồn cung loại này đang rất hạn chế.
So với tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình Nga dễ bị đánh chặn hơn do chúng bay ở độ cao thấp và tốc độ không quá nhanh.
Iskander-K là một trong những vũ khí chủ lực trong kho tấn công tầm xa của Nga. Được phóng từ xe tải 8 bánh, tên lửa này được thiết kế để xuyên thủng phòng không nhờ khả năng bay bám địa hình, sử dụng chế áp điện tử, vật liệu hấp thụ sóng radar, hệ thống định vị tự động và liên kết dữ liệu vệ tinh. Đầu đạn có thể nặng từ 480 đến 700kg, tùy theo nhiệm vụ.
Theo Viện Nghiên cứu Quốc phòng Hoàng gia Anh (RUSI), phiên bản hành trình của Iskander có thể bay ở độ cao chỉ 50m thấp hơn hầu hết tầm quét của hệ thống radar, và khi còn cách mục tiêu khoảng 20km, radar gắn trên đầu đạn sẽ tự động tìm kiếm mục tiêu được lập trình sẵn. Nếu sử dụng định vị vệ tinh để dẫn đường, Iskander-K có thể đánh trúng mục tiêu với sai số chỉ 1-3m.
Để đối phó với tên lửa hành trình, Ukraine hiện dựa vào tổ hợp vũ khí đa dạng gồm tên lửa phòng không vác vai (MANPAD), pháo tự động gắn trên xe và tiêm kích.
Tình báo quân đội Ukraine cho biết Nga đang sản xuất khoảng 70 quả Iskander-K mỗi tháng.
Các hệ thống phòng không hiệu quả nhất hiện nay mà Ukraine có trong tay để đối phó với cả tên lửa hành trình đời cũ và mới là tên lửa IRIS-T (Đức sản xuất) và NASAMS (Mỹ-Na Uy), bên cạnh hệ thống HAWK do Mỹ phát triển từ thời Chiến tranh Lạnh nhưng vẫn hoạt động tốt trong một số tình huống.
Ukraine phải bảo vệ không phận rộng lớn, và các binh sĩ phòng không nước này thừa nhận rằng họ không đủ khí tài để bịt mọi khoảng trống mà Nga đang khai thác.
Theo nguồn mở, Ukraine mới chỉ nhận được khoảng 5 tổ hợp NASAMS trong tổng số 13 tổ hợp đồng minh hứa viện trợ, và 7 tổ hợp IRIS-T (gồm 4 tầm trung, 3 tầm ngắn) trên tổng số 24 tổ hợp đã cam kết.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhiều lần nhấn mạnh rằng phòng không là ưu tiên hàng đầu trong các yêu cầu viện trợ quân sự từ Mỹ, cho thấy thách thức ngày càng lớn mà Kiev phải đối mặt trước đối thủ có tiềm lực áp đảo về năng lực sản xuất quốc phòng như Nga.
