Tổng thống Nga Vladimir Putin (Ảnh: Reuters).
Nga từ lâu đã duy trì thế cân bằng mong manh tại Trung Đông, vừa giữ quan hệ thân thiện với Israel, vừa tăng cường hợp tác kinh tế và quân sự với Iran.
Cuộc không kích cuối tuần qua của Israel nhằm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran, cùng phản ứng đáp trả bằng UAV và tên lửa từ Tehran, đã đẩy Moscow vào thế khó xử, buộc nước này phải thể hiện sự khéo léo về ngoại giao để không làm phật lòng bên nào.
Tình thế đó cũng có thể mở ra cơ hội để Nga đóng vai trò trung gian hòa giải, giúp chấm dứt đối đầu. Nga hiện có thể liên lạc với Mỹ, Iran và Israel, những bên chủ chốt có ảnh hưởng tới cục diện Trung Đông, tạo ra "thế chân vạc" cho Moscow.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gọi điện cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian, bày tỏ sẵn sàng giúp giảm căng thẳng.
Trong cuộc điện đàm với ông Pezeshkian, ông Putin chỉ trích các cuộc không kích của Israel và gửi lời chia buồn, đồng thời nhấn mạnh Nga đã đưa ra một số sáng kiến nhằm giải quyết vấn đề hạt nhân Iran.
Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố mạnh mẽ, gọi các cuộc không kích là "hoàn toàn không thể chấp nhận được" và cảnh báo rằng "mọi hậu quả từ hành động khiêu khích này sẽ do giới lãnh đạo Israel gánh chịu". Moscow cũng kêu gọi hai bên kiềm chế để tránh đẩy khu vực rơi vào một cuộc chiến tranh toàn diện.
Tuy vậy, ngoài những lời lẽ có phần cứng rắn, Nga không có động thái cụ thể nào thể hiện sẵn sàng hỗ trợ Iran về mặt quân sự, dù hai nước đã ký hiệp ước đối tác chiến lược.
Trong cuộc điện đàm với ông Netanyahu, Tổng thống Putin nhấn mạnh "sự cần thiết phải quay lại tiến trình đàm phán và giải quyết mọi vấn đề liên quan đến chương trình hạt nhân Iran bằng con đường chính trị và ngoại giao", đồng thời đề nghị làm trung gian hòa giải.
Điện Kremlin khẳng định Nga sẽ "duy trì tiếp xúc chặt chẽ với cả Iran và Israel nhằm ngăn chặn kịch bản tồi tệ nhất cho toàn khu vực".
Ông Putin cũng điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump để thảo luận tình hình leo thang tại Trung Đông. Theo cố vấn đối ngoại Yuri Ushakov, ông Putin nhấn mạnh Nga sẵn sàng làm trung gian và đã đề xuất một số biện pháp nhằm đạt được thỏa thuận trong các cuộc đàm phán Mỹ-Iran về chương trình hạt nhân.
Việc duy trì quan hệ tốt với cả Iran và Israel có thể giúp Moscow có chiếc chìa khóa để trở thành nhà trung gian đáng tin cậy, góp mặt trong bất kỳ thỏa thuận nào về chương trình hạt nhân Iran trong tương lai.
Trước khi nổ ra không kích hôm 13/6, ông Putin đã bàn về căng thẳng Trung Đông trong các cuộc điện đàm với Tổng thống Trump.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov gần đây đề xuất rằng Moscow có thể tiếp nhận uranium làm giàu cao của Iran và chuyển hóa thành nhiên liệu cho lò phản ứng dân sự như một phần của thỏa thuận tiềm năng giữa Mỹ và Iran.
Dù hy vọng đạt được một thỏa thuận mới với Iran về việc siết chặt chương trình hạt nhân hiện đã mờ mịt sau các đòn tấn công của Israel, đề xuất của Nga có thể đóng vai trò then chốt nếu đàm phán được nối lại.
Ngoài ra, nhiều nhà phân tích dự đoán căng thẳng mới sẽ đẩy giá dầu tăng cao, điều có lợi cho Moscow trong bối cảnh nền kinh tế nước này đang khó khăn vì cấm vận.
“Điều đó sẽ phá tan hy vọng của Ukraine và các đồng minh châu Âu về việc doanh thu từ dầu mỏ Nga sẽ giảm, ảnh hưởng đến ngân sách quân sự”, nhà phân tích quân sự Ruslan Pukhov viết.
Một số ý kiến khác cho rằng cuộc đối đầu ở Trung Đông sẽ khiến phương Tây phải dồn sự chú ý và nguồn lực sang nơi khác, tạo điều kiện cho Nga đạt được lợi thế trên chiến trường Ukraine.
