Các thành viên Lữ đoàn 93 theo dõi hình ảnh UAV trong tầng hầm ở Kostyantynivka, miền đông Ukraine (Ảnh: WSJ).
Trên mặt trận miền Đông Ukraine, máy bay không người lái (UAV) của Ukraine ngày càng đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ hơn, từ việc chống lại các lực lượng Nga, sơ tán thương vong đến mang bữa tối đến chiến hào.
Một số bộ binh thuộc Lữ đoàn Cơ giới 93 của Ukraine đã bị kẹt trong hầm trú ẩn suốt 3 tháng.
Việc luân chuyển quân phải chờ cho đến khi sương mù và mưa che khuất tầm nhìn của UAV Nga.
Vì vậy, UAV trên không và trên bộ của Ukraine đảm nhận nhiệm vụ mang thức ăn, nước uống và đạn dược đến cho binh sĩ, trung tá Yehor Derevianko, một tiểu đoàn trưởng trong lữ đoàn, cho biết: "Chúng tôi thậm chí còn giao bánh mì kẹp thịt".
Ông Derevianko đã chiến đấu với lực lượng Nga ở phía Đông Ukraine từ năm 2014 và nói rằng cuộc chiến đang diễn biến nhanh hơn bao giờ hết. UAV hiện đang chiếm ưu thế đến mức chúng buộc mọi thứ khác - bộ binh, thiết giáp, pháo binh, hậu cần và thậm chí cả thiết kế chiến hào - phải thích nghi với bầu trời đầy những con robot vo ve.
Vị chỉ huy trên chỉ đạo việc phòng thủ khu vực của mình từ một tầng hầm đầy những màn hình lớn bên dưới một khu chung cư bỏ hoang. Những người đàn ông cầm máy tính xách tay chỉ đường cho phi công UAV đến nơi bộ binh Nga đang cố gắng xâm nhập vào các cánh đồng và rừng cây xung quanh thành phố.
Trên một màn hình, đường ngắm của một UAV trinh sát nhắm vào một binh sĩ Nga đang ngồi trong bụi rậm. Một chiếc UAV 4 cánh nhỏ từ từ tiến lại gần và thả một quả lựu đạn. Nó trượt mục tiêu.
“Ông ta sẽ chết ngoài kia”, trung tá Derevianko càu nhàu. Bụi cây đung đưa nhẹ nhàng trong làn gió hè. Quả lựu đạn thứ hai biến nó thành một đám khói xám.
Kostyantynivka, một thành phố công nghiệp từng là nơi sinh sống của 67.000 dân, là một trong những mục tiêu chính trong cuộc tấn công mùa hè của Nga.
Lực lượng Moscow đang tiến dần về phía tây qua vùng Donetsk màu mỡ, tận dụng lợi thế quân số đông đảo. Theo quân đội Ukraine, UAV đã vượt qua pháo binh trở thành nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho quân đội Nga.
Với Lữ đoàn 93 giàu kinh nghiệm đang giữ vững vị trí tại Kostyantynivka, các lực lượng Nga đang cố gắng đánh úp họ qua vùng nông thôn.
Bộ binh Nga trước tiên phải vượt qua hàng dặm đất nông nghiệp trống trải chết chóc. Họ thử đi bộ hoặc đi xe máy. Nhưng hầu hết đều bị UAV góc nhìn thứ nhất, được gọi là FPV, tấn công gây thiệt mạng trước khi đến gần phòng tuyến Ukraine bởi máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất. Những người Nga còn sống sót cố gắng tập hợp lại, sau đó tấn công một chiến hào hoặc hầm trú ẩn của Ukraine.
"Chúng tôi phải tấn công từng người một trước khi họ tập hợp lại", ông Derevianko nói. Cuộc tấn công bọc thép gần đây nhất ở đây diễn ra vào khoảng đầu năm, khi 14 xe bọc thép của Nga cố gắng vượt qua hàng loạt UAV. Chỉ có hai chiếc đến gần. Sau đó, bộ binh phòng thủ đã tấn công chúng bằng lựu đạn phóng rocket.
Nhưng UAV của Nga cũng đang tung hành khắp Kostyantynivka. UAV trinh sát cánh cố định Orlan và Zala của Moscow liên tục quần thảo giám sát thành phố này.
Các máy bay FPV của Nga được kết nối với cáp quang dài, giúp chúng miễn nhiễm với nhiễu điện tử của tín hiệu, bắn trúng bất cứ thứ gì chúng nhìn thấy. Bên ngoài tầng hầm chỉ huy gọn gàng, thành phố đang chết dần. Chỉ còn lại một phần nhỏ cư dân. Hầu hết các cửa hàng đã đóng cửa. Các cuộc không kích làm hư hại các tòa nhà. Những vỏ xe dân sự cháy đen nằm la liệt tại nơi bị UAV tấn công. Xe quân sự ầm ầm chạy quanh, phủ đầy lưới tản nhiệt, lưới thép và các tấm chắn UAV hàn kín khác.
Binh nhì Nikita Kremnov cứu thương bộ binh trên chiếc xe bán tải Nissan Navara bị phun sơn xanh xỉn và được trang bị lồng bảo vệ toàn thân bằng lưới. Ra khỏi ranh giới thành phố, anh sử dụng một chiếc xe địa hình bốn bánh linh hoạt hơn.
Chặng cuối cùng đến chiến hào giờ đây bị UAV sợi quang của Nga bắn phá dữ dội đến mức tiểu đoàn chỉ sử dụng xe bộ không người lái - UAV có lốp hoặc xích - để đưa những người bị thương trở về từ chiến hào.
Kremnov bị một UAV sợi quang bắn trúng và bị thương khi đang sơ tán một người đàn ông bị thương đang lên cơn động kinh. "Tôi không thể làm gì được. Tôi phải tiếp tục lái xe", anh nói.
Pokrovsk đang dần bị hủy diệt
Một thợ máy đang làm việc trên xe tăng. Trong chiến tranh UAV, xe tăng chỉ hữu ích như một khẩu pháo di động (Ảnh: WSJ).
Cách đó gần 50km về phía tây nam, thành phố Pokrovsk đang trên con đường hủy diệt. Cho đến nay nó chưa sụp đổ hoàn toàn, nhưng thiệt hại thì rất lớn. Cuộc tiến công của Nga, như dòng dung nham chảy chậm, đang nuốt chửng mọi thị trấn bằng UAV và bom lượn hạng nặng.
Một chiếc xe tăng T-72 của Lữ đoàn Jaeger số 68 của Ukraine ẩn mình dưới tán cây rậm rạp mùa hè bên ngoài thành phố.
Các xe tăng của đơn vị hoạt động theo ca, lăn bánh vào Pokrovsk để bắn phá các mục tiêu của Nga từ tầm xa. Chiếc xe tăng thời Liên Xô này đã bị quân Nga tịch thu được vào đầu cuộc chiến. Kíp lái gọi nó là "Lyalya", một cái tên trìu mến mà một cô bé thường đặt cho búp bê.
Đêm hôm trước, Lyalya đã tiêu diệt một nhóm bộ binh Nga bằng 3 phát bắn trúng đích vào hầm trú ẩn của họ. Trong một cuộc chiến UAV, xe tăng chỉ hữu ích như một khẩu pháo di động, trung sĩ của đại đội, người có biệt danh Puma, cho biết. Được sử dụng trong một cuộc tấn công, nó thậm chí còn không thể đến gần trận chiến, anh này nói: "FPV sẽ giết chúng ta mất".
"Chiếc xe tăng đã thoát chết trong gang tấc khỏi một FPV của Nga chỉ vài ngày trước đó. Nó đang tiến vào Pokrovsk trước bình minh thì đèn pha của một chiếc ô tô chiếu sáng từ phía sau. Hệ thống phòng thủ điện tử của xe tăng nhanh chóng phát hiện một UAV và cố gắng gây nhiễu.
Cả đội đã sử dụng chiến thuật đặc biệt của họ, Puma nói: "Tăng tốc, cơ động, cầu nguyện". Và UAV phát nổ cách đó vài mét.
Trí tuệ nhân tạo, laser và súng ngắn
Trong một boongke bí mật dưới những lùm cây keo và cánh đồng hoa hướng dương, những người đàn ông của đơn vị UAV Bulava đang mày mò công nghệ để luôn đi trước người Nga một bước trong cuộc chạy đua vũ trang robot.
Serhiy Ignatukha, chỉ huy đơn vị, đưa ra một loại câu trả lời cho UAV sợi quang của Nga.
Máy bay không người lái (UAV) đang đảm nhiệm ngày càng nhiều nhiệm vụ trong chiến tranh (Ảnh: WSJ).
Đó là một FPV được trang bị 4 nòng súng ngắn 12 nòng. Gần đây, một UAV như vậy đã xảy ra cuộc không chiến với một FPV của Nga. Súng ngắn của nó bắn trượt, vì vậy nó đã bắn hạ UAV của đối phương bằng cách đâm vào và làm gãy cánh quạt, một kỹ thuật viên UAV có tên Udav cho biết.
Đơn vị này cũng đang hợp tác với các nhà sản xuất UAV của Ukraine về các giải pháp tinh vi hơn, bao gồm laser gắn trên FPV có thể cắt cáp quang.
Udav cho biết FPV sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể trở thành xu hướng lớn tiếp theo. Ông giơ một chiếc UAV với một bảng mạch trí tuệ nhân tạo nhỏ. Sau khi phi công chọn mục tiêu di động, UAV có thể hoàn thành cuộc tấn công tự động từ khoảng cách lên đến 640m, ngay cả khi bị nhiễu sóng chặn tín hiệu.
Các phiên bản cải tiến được ra mắt vài tháng một lần. "Đây là thế hệ thứ sáu và nó chưa từng gặp lỗi nào", Udav nói. "Trước đây, khi bạn nhìn thấy 15 phương tiện của Nga, bạn sẽ thấy sợ hãi. Giờ thì vui rồi", ông nói. "Đáng buồn là các đơn vị UAV của đối phương cũng vậy."
Một nhà chế tạo bom trong đơn vị đã sử dụng máy in 3D để chế tạo mìn thả từ UAV. Với chi phí sản xuất 9 USD mỗi quả, những quả mìn này bám chặt xuống đất, tạo ra nhiều dây bẫy dài 8m với các mỏ neo nhỏ và chờ bộ binh Nga đến.
Đơn vị Bulava là một phần của Lữ đoàn Tổng thống Ukraine, đơn vị cũng thực hiện nhiệm vụ canh gác nghi lễ ở Kiev nhưng chủ yếu trở thành lữ đoàn chiến đấu chính quy sau khi xung đột bùng nổ năm 2022.
Ông Ignatukha và đồng đội đã chứng kiến sự thay đổi của chiến tranh và bắt tay vào công nghệ UAV, sử dụng tiền lương của mình để mua thiết bị và nâng cao kỹ năng ."Chúng tôi phải suy nghĩ vượt ra ngoài khuôn khổ để tồn tại", Ignatukha nói. Đơn vị không chính thức, mặc áo phông đủ loại, trông giống một công ty khởi nghiệp công nghệ hơn là một lính gác nghi lễ.
Phía đông Kostyantynivka, những người lính của Tiểu đoàn Alcatraz đang chiến đấu với bộ binh Nga và cố gắng sống sót trước những UAV hiện đại cảu Moscow.
Những binh sĩ trong đơn vị cho biết các nhiệm vụ đầu tiên vào năm ngoái đã diễn ra tốt đẹp nhưng UAV đang gây ra thiệt hại ngày càng lớn.
Binh sĩ Pavlo Shyptenko đã sống sót sau 4 cuộc tấn công bằng FPV. Anh ấy đang cứu một đồng đội bị thương vào mùa xuân này thì một chiếc trực thăng bốn cánh quạt rơi trúng. Một cành cây đã đỡ được quả lựu đạn rơi, cứu Shyptenko, nhưng những mảnh đạn to bằng đồng xu vẫn găm vào lưng và cổ anh.
Giờ đây, anh ấy đang hướng dẫn tân binh phải làm gì nếu có UAV phía trên. "Đứng yên và chờ lựu đạn rơi. Sau đó, các bạn có 3-5 giây để chạy", anh ấy nói, tự hào mặc chiếc áo phông của đơn vị Alcatraz. "Nếu một UAV tự sát đang cố đâm vào bạn, hãy chờ và lao ra khỏi đường".
