Binh sĩ Ukraine trên xe quân sự (Ảnh minh họa: EFE).
Chiến sự dồn về Donbas
Sau các đợt tiến công dọc biên giới tỉnh Sumy và Kharkov, mục tiêu chiến lược chính của Nga vẫn là Donetsk, đặc biệt là thị trấn Kostiantynivka, một đầu mối hậu cần quan trọng. Việc chiếm được thị trấn này sẽ giúp Nga áp sát Kramatorsk, thành phố lớn cuối cùng chưa bị chiếm ở Donetsk.
Ukraine đang gặp khó trong việc phân bổ lực lượng khi vừa phải bảo vệ biên giới phía Bắc, vừa giữ các điểm nóng ở Donbas. Việc đối phương rút quân từ Kursk để tăng cường cho Donetsk bị chậm lại, khiến Nga có cơ hội xuyên thủng các tuyến phòng ngự ở khu vực Pokrovsk - Toretsk.
Cuộc chiến công nghệ: Máy bay không người lái và tên lửa
Nga và Ukraine đang đẩy mạnh cuộc chạy đua về công nghệ, đặc biệt là trong sản xuất và sử dụng máy bay không người lái.
Nga đã tăng sản lượng máy bay không người lái cảm tử từ 300 chiếc mỗi tháng lên 100 chiếc mỗi ngày, chủ yếu là Geran-2, phiên bản nội địa hóa của máy bay không người lái Shahed do Iran thiết kế. Với động cơ mới, chúng bay cao hơn, chở được nhiều chất nổ hơn và khó bị đánh chặn.
Ngoài ra, Nga đang triển khai rộng rãi máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất FPV sử dụng cáp quang dài tới 40km, loại không thể bị gây nhiễu điện tử. Những máy bay không người lái này đã phá hủy nhiều tuyến hậu cần của Ukraine và gây khó khăn lớn cho các đơn vị tiền tuyến.
Ngược lại, Ukraine cũng sở hữu một “bức tường máy bay không người lái” mạnh mẽ. Họ sử dụng máy bay không người lái FPV để tấn công các vị trí hậu cần của Nga sâu tới hơn 15km sau chiến tuyến. Dù vậy, một số binh sĩ Ukraine thừa nhận rằng lợi thế ban đầu về máy bay không người lái đã bị Nga bắt kịp, thậm chí vượt qua về số lượng.
Nhân lực: Nga vẫn chiếm ưu thế
Một trong những lợi thế then chốt của Nga là nguồn nhân lực dồi dào. Bằng cách đưa ra các khoản thưởng lớn, Nga đã thu hút hàng chục nghìn tân binh.
Số quân Nga tại Ukraine đã tăng từ 500.000 lên 620.000 người chỉ trong một năm, bất chấp tổn thất được cho là lên tới hơn 400.000 binh sĩ trong năm 2024.
Trong khi đó, Ukraine vẫn chưa triển khai tổng động viên toàn diện. Chính phủ không ép buộc nam giới dưới 25 tuổi ra chiến trường, thay vào đó tung ra chiến dịch “18-24” với ưu đãi tài chính và hỗ trợ nhà ở. Dù có tiến triển, việc tuyển quân vẫn chưa đáp ứng nhu cầu thực tế.
Thế khó của mỗi bên
Một mối lo lớn với Ukraine là sự bất định về viện trợ từ Mỹ. Dưới thời Tổng thống Biden, Mỹ đã cung cấp hàng chục tỷ USD viện trợ quân sự. Tuy nhiên, khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, nhiều chuyên gia lo ngại dòng viện trợ này sẽ bị cắt giảm mạnh.
Mỹ là nước cung cấp hai yếu tố hỗ trợ tối quan trọng: tên lửa phòng không tầm cao và chia sẻ tình báo chiến lược, thứ mà châu Âu chưa thể thay thế.
Dù vậy, châu Âu đã bắt đầu tăng cường vai trò, với Đức cung cấp hệ thống Patriot và hỗ trợ Ukraine bổ sung đạn đánh chặn. Ngoài ra, Ukraine hiện đã tự sản xuất được khoảng 40% nhu cầu vũ khí tấn công, và có thể tăng mạnh hơn nếu được đầu tư đúng mức.
Với Nga, mặc dù cỗ máy quân sự vẫn đang vận hành tốt, các dấu hiệu rạn nứt bắt đầu xuất hiện với các vấn đề của nền kinh tế. Lạm phát tăng mạnh, đặc biệt là giá thực phẩm, rau quả tăng 20% chỉ trong năm ngoái.
Ngân hàng Trung ương Nga đã phải tăng lãi suất lên 21% để kiểm soát lạm phát, khiến đầu tư tư nhân bị kìm hãm. Quỹ Tài sản Quốc gia, nguồn dự trữ chiến lược của Nga, đang dần cạn kiệt.
Trong khi đó, Nga vẫn mất khoảng 1.400 xe tăng mỗi năm, một tốc độ mà các nhà phân tích cho là không thể duy trì lâu. Dù Nga còn khoảng 3.500 xe tăng dự trữ, nhiều chiếc trong số đó đã lỗi thời hoặc không thể sửa chữa.
Cục diện có đổi chiều?
Chiến thuật chính của Ukraine hiện nay là “cầm cự”, làm tiêu hao sinh lực Nga trong khi chờ đợi các yếu tố khác thay đổi: tăng sản lượng máy bay không người lái, mở rộng tuyển quân, và tăng viện trợ từ châu Âu.
Nếu vượt qua được mùa hè năm nay, Ukraine có thể làm chậm lại tốc độ tiến công của Nga, thậm chí buộc Moscow phải tính đến giải pháp thương lượng, không phải từ thế mạnh, mà trên cơ sở nhượng bộ.
Dù chưa có dấu hiệu rõ rệt về phản công lớn, Ukraine đang chơi một ván cờ chiến lược dài hơi. Trong khi Nga tạm chiếm ưu thế nhờ quân số và hỏa lực, chiến tranh hiện đại lại đòi hỏi cả sự bền bỉ về kinh tế, công nghệ và ý chí xã hội. Và đó là nơi mà Ukraine vẫn còn cơ hội.
