Ảnh vệ tinh cho thấy một máy bay TU 22 bị phá hủy sau vụ tấn công của Ukraine nhằm vào căn cứ không quân Nga Belaya (Ảnh: Reuters).
Ukraine ngày 1/6 đã thực hiện chiến dịch “Mạng nhện” nhắm vào các mục tiêu chiến lược của Nga, gây ra hậu quả nghiêm trọng. Vụ tập kích không chỉ làm leo thang căng thẳng cuộc xung đột Nga - Ukraine mà còn đặt ra câu hỏi về phản ứng tiếp theo của Nga.
Theo K-Politika, chiến dịch “Mạng nhện” là đợt tấn công phối hợp của Ukraine, sử dụng các phương tiện không người lái FPV và các hệ thống vũ khí tiên tiến, nhắm vào các cơ sở quân sự và hạ tầng chiến lược của Nga.
Mặc dù thông tin chi tiết về chiến dịch vẫn còn hạn chế, các báo cáo ban đầu cho thấy mục tiêu của Ukraine là làm gián đoạn các hoạt động quân sự của Nga, đặc biệt là tại các khu vực gần biên giới hoặc các trung tâm hậu cần quan trọng. Vụ tấn công đã gây ra thiệt hại đáng kể, đồng thời làm dấy lên làn sóng chỉ trích từ phía Nga, với các quan chức Moscow gọi đây là một “hành động khủng bố” của chính quyền Kiev.
Phản ứng của Nga được dự đoán sẽ mạnh mẽ và mang tính chiến lược, nhằm khẳng định vị thế và ngăn chặn các hành động tương tự từ Ukraine trong tương lai. Các chuyên gia quân sự Nga, bao gồm một số thượng nghị sĩ từ Hội đồng Liên bang Nga, kêu gọi các cuộc tấn công trả đũa nhắm vào các mục tiêu quan trọng tại Ukraine, đặc biệt là ở Kiev, trung tâm chính trị và quân sự của đất nước này.
4 mục tiêu tiềm năng Nga có thể tấn công
Một là các cơ sở hạ tầng năng lượng. Hạ tầng năng lượng, đặc biệt là các nhà máy điện và cơ sở lưu trữ dầu, được coi là mục tiêu hàng đầu mà Nga có thể nhắm đến. Theo một thượng nghị sĩ Nga, các cơ sở lưu trữ dầu tại Odessa đã được đề xuất là mục tiêu đáp trả sau vụ tấn công UAV vào Sevastopol.
Tương tự, tại Kiev, các nhà máy điện lớn hoặc các trạm biến áp cung cấp năng lượng cho thành phố có thể trở thành mục tiêu chiến lược. Việc phá hủy hoặc làm gián đoạn các cơ sở này không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động dân sự mà còn làm suy yếu khả năng vận hành của quân đội Ukraine, vốn phụ thuộc vào nguồn cung điện ổn định để duy trì các hệ thống phòng thủ và thông tin liên lạc.
Lý do Nga có thể chọn các mục tiêu năng lượng là vì chúng có tác động tức thì và lâu dài. Một cuộc tấn công vào các nhà máy điện ở Kiev có thể làm tê liệt hệ thống cung cấp năng lượng, gây khó khăn cho chính quyền Ukraine trong duy trì sự ổn định nội bộ và hỗ trợ các chiến dịch quân sự. Tuy nhiên, việc tấn công các mục tiêu dân sự như vậy cũng có thể vấp phải sự chỉ trích từ cộng đồng quốc tế, làm phức tạp thêm vị thế ngoại giao của Nga.
Hai là các cơ sở quân sự và căn cứ không quân. Các căn cứ quân sự và sân bay quân sự tại Kiev và các khu vực lân cận là những mục tiêu khác mà Nga có thể nhắm đến. Theo các báo cáo mới đây, Tổng thống Ukraine Volodimir Zelensky nhiều lần tuyên bố các sân bay quân sự ở hậu phương Nga cần bị phá hủy để làm suy yếu khả năng không quân của đối phương. Nga có thể áp dụng chiến lược tương tự, nhắm vào các sân bay quân sự gần Kiev như sân bay Zhuliany hoặc các căn cứ không quân khác được sử dụng để triển khai máy bay không người lái hoặc máy bay chiến đấu.
Giới chuyên gia cho rằng, việc tấn công các cơ sở quân sự này không chỉ làm giảm khả năng phòng thủ của Ukraine mà còn gửi thông điệp mạnh mẽ về khả năng đáp trả của Nga. Các chuyên gia nhận định, Nga có thể sử dụng tên lửa hành trình hoặc máy bay không người lái (UAV) để thực hiện các cuộc tấn công chính xác, giảm thiểu thiệt hại cho dân thường nhưng vẫn đạt được mục tiêu chiến lược.
Ba là các trung tâm chính trị và hành chính. Kiev, với tư cách là thủ đô, trung tâm chính trị của Ukraine, nơi đặt trụ sở của nhiều cơ quan chính phủ quan trọng, gồm Văn phòng Tổng thống, Quốc hội Ukraine (Verkhovna Rada) và các bộ quốc phòng, nội vụ. Các chuyên gia Nga cho rằng những địa điểm này có thể là mục tiêu tiềm năng để làm suy yếu tinh thần và khả năng điều phối của chính quyền Ukraine. Một cuộc tấn công vào các trung tâm chính trị không nhất thiết nhằm phá hủy hoàn toàn mà có thể mang tính biểu tượng, nhằm gây áp lực tâm lý lên lãnh đạo Ukraine và người dân.
Tuy nhiên, việc tấn công các mục tiêu chính trị có thể gây hậu quả nghiêm trọng về ngoại giao và nhân đạo. Nga sẽ cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc đạt được lợi ích chiến lược và nguy cơ bị cô lập thêm trên trường quốc tế. Các nguồn tin từ Nga cho thấy Moscow thường ưu tiên các mục tiêu quân sự hơn là các cơ sở dân sự hoặc chính trị, nhưng trong bối cảnh căng thẳng leo thang, kịch bản này không thể bị loại trừ.
Bốn là hệ thống truyền thông và tuyên truyền. Các cơ sở truyền thông như đài truyền hình, phát thanh, các trung tâm phát sóng ở Kiev, có thể trở thành mục tiêu. Nga coi các cơ quan truyền thông Ukraine là công cụ tuyên truyền quan trọng, giúp chính quyền Kiev duy trì sự ủng hộ của người dân, cộng đồng quốc tế. Việc phá hủy hoặc làm gián đoạn các cơ sở này có thể làm suy yếu khả năng giao tiếp của Ukraine, từ đó hạn chế khả năng kêu gọi hỗ trợ quốc tế hoặc duy trì tinh thần chiến đấu.
Các chuyên gia nhận định rằng Nga có thể sử dụng “chiến tranh điện tử” hoặc các cuộc tấn công mạng để vô hiệu hóa các hệ thống truyền thông trước khi thực hiện các cuộc tấn công vật lý. Điều này phù hợp với chiến lược hiện đại hóa quân sự của Nga, vốn ngày càng chú trọng đến các hình thức chiến tranh phi truyền thống.
Ý nghĩa chiến lược và hệ lụy
Việc Nga lựa chọn các mục tiêu trên để đáp trả vụ tập kích “Mạng nhện” mang nhiều ý nghĩa chiến lược.
Thứ nhất, các cuộc tấn công này nhằm khôi phục hình ảnh về sức mạnh quân sự của Nga sau khi bị thách thức bởi quân đội Ukraine; tấn công vào sâu trong lãnh thổ nước này. Thứ hai, chúng có thể làm gián đoạn nghiêm trọng các hoạt động quân sự và dân sự của Ukraine, tạo lợi thế cho Nga trên chiến trường. Thứ ba, các hành động trả đũa có thể gửi tín hiệu cảnh báo đến các đồng minh của Ukraine, đặc biệt là NATO, về khả năng leo thang xung đột nếu tiếp tục hỗ trợ Kiev.
Tuy nhiên, các cuộc tấn công vào Kiev cũng có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng. Việc nhắm vào các mục tiêu dân sự hoặc chính trị có thể làm gia tăng thương vong dân thường, dẫn đến sự lên án mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Hơn nữa, các hành động này có thể thúc đẩy Ukraine và các đồng minh phương Tây tăng cường hỗ trợ quân sự, từ đó kéo dài và làm phức tạp thêm cuộc xung đột.
Ukraine, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Zelensky, có khả năng sẽ đáp trả mạnh mẽ bất kỳ cuộc tấn công nào vào Kiev. Các tuyên bố trước đây của ông Zelensky cho thấy Kiev không ngần ngại tiến hành các chiến dịch tấn công vào lãnh thổ Nga (chiến tranh phá hoại) nếu bị khiêu khích. Đồng thời, có thể kêu gọi thêm viện trợ quân sự từ các đồng minh NATO, gồm các hệ thống phòng không tiên tiến để bảo vệ thủ đô.
Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước phương Tây lên án mạnh mẽ các cuộc tấn công của Nga, đặc biệt nếu chúng nhắm vào các mục tiêu dân sự. Các biện pháp trừng phạt kinh tế bổ sung hoặc hỗ trợ quân sự tăng cường cho Ukraine có thể được triển khai, làm gia tăng áp lực lên Nga trên cả mặt trận quân sự và ngoại giao.
Chiến dịch “Mạng nhện” của Ukraine đánh dấu bước leo thang mới trong xung đột Nga - Ukraine, buộc Nga cân nhắc các biện pháp đáp trả mạnh mẽ. Bốn mục tiêu tiềm năng tại Kiev: hạ tầng năng lượng, cơ sở quân sự, trung tâm chính trị và hệ thống truyền thông, được các chuyên gia dự báo là những điểm Nga có thể nhắm đến để khẳng định sức mạnh và làm suy yếu Ukraine. Tuy nhiên, các hành động này không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn có thể định hình lại cục diện địa chính trị khu vực.
Giới chuyên gia khuyến nghị rằng, để tránh leo thang không kiểm soát, cả Nga và Ukraine cần cân nhắc kỹ lưỡng các bước đi tiếp theo. Trong khi Nga có thể muốn gửi thông điệp mạnh mẽ, Ukraine và các đồng minh của họ cũng sẵn sàng đáp trả, tạo ra nguy cơ cho một vòng xoáy xung đột mới thời gian tới.
Cộng đồng quốc tế cần thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao để ngăn chặn thảm họa nhân đạo và hướng tới một giải pháp hòa bình lâu dài, dù điều này vẫn là một thách thức lớn trong bối cảnh hiện nay.
