Các UAV đánh chặn của Ukraine (Ảnh: Forbes).
Cơ quan Mua sắm Quốc phòng Ukraine đã ký hợp đồng mua “hàng chục nghìn” UAV đánh chặn, theo Giám đốc cơ quan, ông Arsen Zhumadilov.
Việc Mỹ quyết định cung cấp thêm các tổ hợp tên lửa phòng không Patriot cho Ukraine là rất quan trọng nhằm đối phó với tên lửa Nga, nhưng trong khi các tên lửa đắt đỏ này được dùng để đánh chặn tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo, việc đối phó với các cuộc tấn công bằng UAV quy mô lớn, chủ yếu là UAV cảm tử Shahed, lại cần đến các phương tiện đánh chặn số lượng lớn hơn nhiều.
Sức mạnh của UAV Shahed nằm ở số lượng áp đảo. Chúng bay không quá nhanh, không khó để bị bắn hạ, nhưng khó ngăn chặn nếu tấn công theo kiểu bầy đàn, ồ ạt.
Chỉ riêng trong tháng 6, Nga đã phóng hơn 5.000 UAV loại Shahed (bao gồm cả biến thể nhỏ hơn như Gerbera và Parodiya), với kỷ lục 728 chiếc chỉ trong một đêm, vượt quá khả năng xử lý của các hệ thống như Patriot.
Mỹ chỉ sản xuất được khoảng 650 tên lửa Patriot mỗi năm, mỗi quả trị giá tới 3,3 triệu USD, gấp gần 100 lần chi phí của một chiếc Shahed.
Patriot vẫn cần thiết để đánh chặn các loại tên lửa đắt đỏ và nguy hiểm hơn, nhưng Ukraine cần một giải pháp có thể mở rộng nhanh chóng để đối phó với số lượng UAV khổng lồ.
Trước đây, Ukraine chủ yếu dựa vào các tổ đội cơ động sử dụng súng máy phòng không, camera nhiệt và máy tính bảng liên kết với mạng cảm biến quốc gia để phát hiện và bắn hạ UAV.
Tuy nhiên, khi Nga thay đổi chiến thuật, cho Shahed bay cao tới 3.000m rồi lao thẳng xuống mục tiêu, thì súng máy không còn hiệu quả.
Tỷ lệ bắn hạ UAV của Ukraine đã giảm từ hơn 95% xuống còn 86% trong tháng trước, tức là số UAV lọt qua hệ thống phòng không đã tăng gấp 3 lần.
Giải pháp tối ưu nhất là sử dụng các UAV đánh chặn nhỏ và nhanh để săn mồi theo kiểu đấu giáp lá cà.
Năm 2024, Ukraine bắt đầu chuyển đổi UAV FPV (tấn công mục tiêu mặt đất) thành UAV đánh chặn đối đầu trên không. Các UAV do thám cánh cố định của Nga, vốn từng miễn nhiễm trước phòng không, giờ đây bị bắn hạ. Phi công UAV của Ukraine đã áp dụng chiến thuật không chiến, tác động tới khả năng trinh sát và chỉ thị mục tiêu của đối phương.
Từ đó, họ chuyển sang truy đuổi các UAV Shahed lớn hơn, nặng hơn 180kg, bay nhanh và cao hơn. Các thiết kế mới như UAV hình mũi đạn khí động học hoặc dạng cánh tam giác đã ra đời.
Chi phí mỗi chiếc chỉ khoảng 1.000-5.000 USD, rẻ hơn gấp nhiều lần so với tên lửa Patriot, và có thể được sản xuất hàng loạt, nhiều chiếc được tài trợ thông qua chiến dịch quyên góp tư nhân.
Dù trước đó hoạt động UAV đánh chặn rất ít được công khai vì lý do an ninh, gần đây Tổng thống Zelensky đã ca ngợi thành tích của lực lượng này, cho biết “hàng trăm UAV Shahed đã bị bắn hạ chỉ trong tuần này”.
Ông Zhumadilov cho biết Ukraine đã ký hợp đồng cho “hàng chục nghìn” UAV đánh chặn, và sẽ tiếp tục đặt mua thêm tùy theo khả năng sản xuất và ngân sách nhà nước: “Chúng tôi sẽ ký hợp đồng với tất cả những gì ngân sách quốc gia có thể chi trả. Nếu nhà sản xuất có thể làm ra nhiều hơn, phần vượt quá đó có thể được các nước đồng minh tài trợ".
Nga đã tăng gấp 10 lần số cuộc tấn công bằng UAV trong vòng một năm qua. Giải pháp đánh chặn bằng UAV của Ukraine đang được triển khai với tốc độ tương đương, trở thành hy vọng tốt nhất ngăn chặn làn sóng UAV này.
