Một binh sĩ Nga chiến đấu tại Ukraine (Ảnh: Sputnik).
Theo Telegraph, chiến thuật "ba đòn siết cổ" là một chiến lược tổng hợp được Nga triển khai để tận dụng tối đa các nguồn lực quân sự hiện có, đồng thời giảm thiểu tổn thất trong các cuộc giao tranh trực diện.
Chiến thuật này bao gồm ba giai đoạn chính: (i) các cuộc tấn công trên bộ; (ii) sử dụng máy bay không người lái (UAV) để giám sát và kìm hãm; (iii) các cuộc không kích bằng bom lượn từ khoảng cách xa. Mỗi giai đoạn được thiết kế để gây áp lực liên tục lên lực lượng Ukraine, làm suy yếu khả năng tác chiến và buộc họ rơi vào trạng thái kiệt sức về cả nhân lực lẫn vật lực.
Đòn thứ nhất: Tấn công trên bộ kìm hãm đối phương
Giai đoạn đầu tiên của chiến thuật tập trung vào các cuộc tấn công trên bộ, sử dụng các loại vũ khí bộ binh, pháo binh và xe bọc thép để áp đảo các đơn vị Ukraine. Mục tiêu chính là buộc lực lượng Ukraine phải chuyển sang trạng thái phòng thủ, hạn chế khả năng cơ động và phản công. Các cuộc tấn công này thường được thực hiện với cường độ cao, nhắm vào các vị trí chiến lược như giao lộ, điểm tiếp tế hoặc các cứ điểm phòng thủ chính.
Theo nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Nga, các cuộc tấn công trên bộ được hỗ trợ bởi các đơn vị pháo binh sử dụng đạn pháo chính xác cao như đạn Krasnopol dẫn đường bằng laser, có khả năng tiêu diệt mục tiêu từ khoảng cách 20-30 km. Báo cáo từ TASS ngày 20/5 cho biết Nga đã tăng cường sản xuất, triển khai các loại đạn pháo dẫn đường, với sản lượng hàng năm đạt khoảng 500.000 đơn vị vào năm 2025. Điều này cho phép Nga duy trì áp lực liên tục lên các tuyến phòng thủ của Ukraine, đặc biệt ở các khu vực như Donetsk và Luhansk.
Đòn thứ hai: Sử dụng UAV giám sát và kìm hãm
Giai đoạn thứ hai liên quan đến việc sử dụng UAV, đặc biệt là các UAV điều khiển từ xa (FPV), để giám sát thời gian thực và tấn công các vị trí của Ukraine. Các UAV này không chỉ cung cấp thông tin tình báo chính xác mà còn thực hiện các cuộc tấn công trực tiếp, gây rối loạn và làm tê liệt khả năng cơ động của đối phương.
Theo John Hardie, Phó Giám đốc Chương trình Nga tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ (FDD), được trích dẫn trong Telegraph, Nga đã tăng đáng kể sản lượng và việc sử dụng UAV FPV năm 2025. Một báo cáo từ RIA Novosti ngày 15/5 cho biết Nga đã sản xuất khoảng 1,4 triệu UAV các loại trong năm 2024, với mục tiêu đạt 2 triệu chiếc vào cuối năm 2025. Các UAV như Lancet-3 và ZALA Cube được trang bị camera độ phân giải cao và khả năng tấn công chính xác, cho phép Nga theo dõi và tiêu diệt các nhóm binh sĩ hoặc phương tiện của Ukraine ngay khi chúng di chuyển.
Đòn thứ ba: Bom lượn phá hủy từ xa
Giai đoạn cuối cùng của chiến thuật là sử dụng bom lượn để tấn công các vị trí quan trọng của Ukraine từ khoảng cách xa. Những quả bom này, thường được thả từ máy bay chiến đấu như Su-34 hoặc từ các UAV lớn như Orion, có thể tấn công mục tiêu cách xa hàng chục km giảm thiểu nguy cơ cho phi công và thiết bị của Nga.
Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Chiến tranh Hoàng gia Anh (RUSI), Nga có kế hoạch sản xuất 75.000 bom lượn vào năm 2025, tương đương 205 quả mỗi ngày. Các loại bom lượn như FAB-500 và FAB-1500, được trang bị bộ dẫn đường UMPK, có khả năng phá hủy các công sự kiên cố và gây tổn thất nặng nề cho lực lượng Ukraine. Ví dụ điển hình là cuộc tấn công vào thị trấn Toretsk vào tháng 4, nơi Nga sử dụng bom lượn để phá hủy các cứ điểm phòng thủ của Lữ đoàn Cơ giới 28 Ukraine.
Tác động của chiến thuật "ba đòn siết cổ"
Chiến thuật "ba đòn siết cổ" tạo ra áp lực to lớn lên lực lượng vũ trang Ukraine, đặc biệt trong bối cảnh đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt vũ khí và nhân lực. Theo Telegraph, quân đội Ukraine được cho là mất nhiều binh sĩ mỗi ngày, trong khi Nga chỉ chịu tổn thất tối thiểu nhờ chiến thuật này. Các đơn vị Ukraine bị buộc phải lựa chọn giữa hai kịch bản khó khăn:
Một là cố thủ tại chỗ. Việc duy trì các vị trí phòng thủ cố định khiến Ukraine dễ trở thành mục tiêu của bom lượn và UAV FPV, dẫn đến tổn thất lớn về nhân lực, thiết bị. Ví dụ, tại Pokrovsk, các cuộc tấn công liên tục bằng bom lượn đã phá hủy nhiều công sự kiên cố của Ukraine, khiến họ không thể duy trì tuyến phòng thủ lâu dài.
Hai là cơ động trên chiến trường. Khi cố gắng di chuyển để tránh bị kìm hãm, các đơn vị Ukraine lại trở thành mục tiêu dễ dàng cho UAV giám sát và các cuộc tấn công riêng lẻ của Nga. Điều này làm tăng nguy cơ bị tiêu diệt bởi các cuộc phục kích hoặc không kích chính xác.
Serhiy Kuzan, người đứng đầu Trung tâm An ninh và Hợp tác Ukraine, đã phàn nàn rằng chiến thuật này làm tăng cường độ giao tranh, khiến các đơn vị Ukraine nhanh chóng kiệt sức. Báo cáo từ Bộ Quốc phòng Ukraine (ngày 22/5) cho biết, kể từ đầu năm 2025, Ukraine đã mất khoảng 1.200 xe tăng và hơn 2.500 xe bọc thép do các cuộc tấn công phối hợp của Nga.
Chiến thuật "ba đòn siết cổ" giúp Nga đạt được những bước tiến đáng kể trên chiến trường, đặc biệt ở các khu vực phía đông Ukraine như Donetsk, Luhansk. Theo TASS ngày 23/5 quân đội Nga đã chiếm được thêm 150 km² lãnh thổ Ukraine trong quý đầu tiên của năm 2025, với tổn thất tối thiểu về thiết bị và nhân lực. Sự kết hợp giữa các cuộc tấn công trên bộ, UAV và bom lượn cho phép Nga duy trì áp lực liên tục mà không cần triển khai lực lượng lớn vào các cuộc giao tranh trực diện.
Hơn nữa, chiến thuật này tận dụng tối đa lợi thế công nghệ của Nga, đặc biệt là trong lĩnh vực UAV và bom dẫn đường. Theo Bộ Quốc phòng Nga, các hệ thống như Lancet-3 đã tiêu diệt hơn 500 mục tiêu Ukraine, bao gồm xe tăng, pháo tự hành và radar, kể từ đầu năm nay. Điều này không chỉ làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine mà còn tạo điều kiện cho Nga tập trung các cuộc tấn công trọng điểm mới.
Thách thức và phản ứng của Ukraine
Chiến thuật "ba đòn siết cổ" đã đặt Ukraine vào tình thế cực kỳ khó khăn. Sự kết hợp giữa các cuộc tấn công trên bộ, UAV và bom lượn khiến Ukraine khó duy trì các tuyến phòng thủ cố định, đồng thời hạn chế khả năng phản công. Theo Bộ Quốc phòng Ukraine, các đơn vị Ukraine đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng về đạn dược và hệ thống phòng không, đặc biệt kể từ khi nguồn cung cấp vũ khí từ phương Tây giảm dần sau khi Tổng thống Donald Trump Mỹ tái đắc cử.
Hơn nữa, việc Nga sử dụng UAV FPV để giám sát thời gian thực khiến Ukraine khó che giấu các hoạt động cơ động của mình. Ví dụ điển hình là cuộc tấn công vào khu vực Toretsk, nơi các UAV Lancet-3 của Nga đã phát hiện và tiêu diệt một số xe bọc thép Ukraine trong vòng vài phút sau khi chúng rời khỏi vị trí ẩn nấp.
Để đối phó với chiến thuật trên, Ukraine đã chuyển sang chiến lược phòng thủ linh hoạt, tập trung vào việc liên tục di chuyển và thay đổi vị trí để tránh trở thành mục tiêu cố định. Chiến lược này bao gồm việc sử dụng các đơn vị cơ động nhỏ, được trang bị vũ khí chống UAV và hệ thống gây nhiễu điện tử để làm giảm hiệu quả của các cuộc tấn công bằng UAV và bom lượn.
Ngoài ra, Ukraine đang nỗ lực tăng cường khả năng phòng không của mình thông qua việc sử dụng các hệ thống như Raven do Anh cung cấp và các tổ hợp Patriot từ Mỹ. Tuy nhiên, số lượng hạn chế của các hệ thống này khiến Ukraine khó có thể đối phó với số lượng lớn bom lượn và UAV của Nga.
Chiến thuật "ba đòn siết cổ" đã chứng minh được hiệu quả trong gây áp lực liên tục lên lực lượng Ukraine, giảm thiểu tổn thất cho Nga. Việc kết hợp giữa các cuộc tấn công trên bộ, UAV và bom lượn không chỉ làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine mà còn tạo điều kiện cho Nga đạt được những bước tiến chiến lược trên chiến trường. Theo TASS, Nga đã chiếm được một số thị trấn quan trọng ở Donetsk, bao gồm cả khu vực ngoại ô Pokrovsk, nhờ vào chiến thuật này.
Tuy nhiên, chiến thuật này cũng có một số hạn chế. Thứ nhất, phụ thuộc nhiều vào nguồn cung UAV và bom lượn, đòi hỏi Nga duy trì năng lực sản xuất, hậu cần ổn định. Thứ hai, có thể mất hiệu quả nếu Ukraine phát triển được các biện pháp đối phó hiệu quả như hệ thống phòng không tiên tiến hoặc công nghệ chống UAV.
Trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình Nga - Ukraine bế tắc, chiến thuật "ba đòn siết cổ" có thể tiếp tục được Nga sử dụng để gia tăng áp lực lên Ukraine. Tuy nhiên, sự hỗ trợ từ phương Tây, đặc biệt là các gói viện trợ quân sự từ châu Âu, có thể giúp Ukraine củng cố khả năng phòng thủ và giảm thiểu tác động của chiến thuật này.
Hơn nữa, các biện pháp trừng phạt kinh tế, đặc biệt là đối với ngành dầu mỏ của Nga, có thể làm suy yếu khả năng duy trì chiến dịch quân sự lâu dài của Moscow. Nếu giá dầu Urals giảm xuống dưới 50 USD/thùng, Nga có thể gặp khó khăn trong việc tài trợ cho các hoạt động quân sự, bao gồm cả việc sản xuất UAV và bom lượn.
