Iran "giữ được cái đầu lạnh" khi chỉ tung đòn tấn công trả đũa mang tính biểu tượng vào căn cứ quân sự Mỹ ở Trung Đông (Ảnh minh họa: Thisisbeirut).
Iran giữ được "cái đầu lạnh" khi tấn công căn cứ Mỹ ở Trung Đông
Có một sự thật đã được tổng kết trong chiến tranh là “chỉ khi đạt được mục tiêu chiến lược và bảo vệ bản thân một cách chiến thuật thì bạn mới có thể tồn tại". Vào sáng 22/6, quân đội Mỹ đã tiến hành một cuộc không kích quy mô lớn vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran, trực tiếp phá vỡ “ranh giới đỏ cuối cùng” của Iran.
Để đáp trả, Iran cảnh báo trước cho cả Washington và Doha rồi tiến hành tập kích tên lửa vào căn cứ không quân Al Udeid vốn đã "trống rỗng" của Mỹ ở Qatar do máy bay và tất cả các lực lượng được Washington ra lệnh rút đi từ ngày 17/6.
Trước đó, do lo ngại các cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran, tàu chiến Mỹ đã rút khỏi căn cứ hải quân Bahrain, cũng như hàng loạt máy bay và nhân sự rời khỏi các căn cứ không quân ở Iraq, UAE và Qatar.
Đến tận thời điểm đó, vẫn còn cơ hội để ngăn chặn xung đột lan rộng hơn, và người Iran “hiểu điều này”, đó là lý do tại sao họ chọn một phản ứng “hoàn toàn mang tính biểu tượng”, để đáp trả việc Mỹ ném bom các cơ sở hạt nhân của họ. Tehran đã chừa cho mình đường lùi và quả đúng vậy, các bên đã "hoan hỉ" nhất trí một lệnh ngừng bắn hôm 24/6.
Xét cho cùng, nỗ lực tấn công các căn cứ Mỹ, mặc dù chỉ là mang tính biểu tượng, cũng sẽ giúp giải tỏa “tinh thần chống Mỹ” của một số người dân Iran. Nhưng nếu cuộc trả đũa của Tehran vượt quá tầm kiểm soát, Washington sẽ không bỏ lỡ cơ hội này và sẽ tham gia hoàn toàn vào cuộc chiến, hành động mạnh bạo hơn thay vì chỉ phá hủy chương trình hạt nhân.
Iran cũng không dám tấn công 2 nhóm tác chiến tàu sân bay hạt nhân lớn của Mỹ ở vùng biển Trung Đông, mặc dù trong các kịch bản diễn tập của hải quân nước này đó là một nội dung chính.
Quốc hội Iran đã bỏ phiếu đồng ý chặn eo biển Hormuz chiến lược, nhưng các nhà lãnh đạo cấp cao của Iran không triển khai do lo sợ xảy ra khủng hoảng toàn cầu.
Ngay cả lực lượng kháng chiến Shia - đồng minh của Iran ở Iraq - cũng không tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn vào các căn cứ quân sự Mỹ đóng tại nước này. Như vậy có thể thấy Tehran đã thể hiện sức nhẫn nhịn đáng nể.
Trên thực tế, thiết bị và nhân sự của cả 3 cơ sở hạt nhân bị quân đội Mỹ tấn công, bao gồm Fordow, Natanz và Isfahan đều đã được chuyển đến khu vực an toàn. Điều này có nghĩa là chương trình hạt nhân của Iran có tổn thất nặng nhưng không phải nghiêm trọng đến mức bị xóa sổ hoàn toàn.
Vì vậy, Iran sẽ không liều lĩnh phát động một cuộc phản công quy mô lớn chống lại Mỹ mà chỉ tiến hành đòn trả đũa mang tính biểu tượng, nhằm “hạ nhiệt những cái đầu nóng” ở Tehran và “nâng cao hình ảnh” của Iran trong thế giới Hồi giáo.
Nếu Iran tiến hành một cuộc phản công quy mô lớn vào quân đội Mỹ, họ sẽ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan, khi phải chiến đấu trên hai mặt trận, thậm chí họ sẽ phải đưa toàn bộ Trung Đông vào “danh sách thù địch”.
Nên nhớ, Iran có thể tấn công ồ ạt vào các căn cứ quân sự Mỹ ở Qatar, Kuwait, Bahrain hoặc Ả rập Xê út, với số lượng tên lửa lớn hơn nhiều lần so với quy mô các đòn tập kích lãnh thổ Israel, bởi lẽ Tehran có rất nhiều tên lửa tầm ngắn với tầm bắn 500-700km, đủ sức vươn tới các căn cứ Mỹ trên khắp Trung Đông.
Iran chỉ có một số lượng tên lửa đạn đạo tầm trung nhất định, và tất cả chúng đều được sử dụng để tấn công Israel. Nếu họ dùng thêm số này để tấn công những căn cứ Mỹ ở vị trí tương đối xa sẽ giảm đáng kể tác động đối với Israel. Nó tương đương với việc phân tán hỏa lực và kết quả là Tehran sẽ yếu thế trước đại kình địch Israel.
Sau khi bị máy bay B-2 Mỹ ném bom, Tehran đã không ngay lập tức trả đũa Washington, mà tập trung 75 tên lửa đạn đạo tấn công Israel. Iran nhận thức rõ ràng về nơi nào là mâu thuẫn chính và nơi nào là mâu thuẫn thứ cấp, mặc dù với số lượng tên lửa còn lại, họ thừa sức tấn công tất cả các căn cứ quân sự của Mỹ ở Trung Đông.
"Trạng chết chúa cũng băng hà"
Ở giai đoạn này, Iran dường như có nhận thức rất rõ ràng rằng, Mỹ không phải là mâu thuẫn chính, mà Israel mới là mâu thuẫn chính và là đối thủ chính. Họ cũng hiểu rất rõ, trong mọi trường hợp, Nga, Trung Quốc sẽ không can thiệp và Tehran khó có thể nhận được viện trợ nước ngoài. Do đó, Iran lựa chọn không nên làm leo thang tình hình.
Khi Tehran quyết định tấn công vào căn cứ Mỹ ở Qatar, 21 quốc gia Trung Đông đặc biệt “quan sát đòn trả đũa” và hồi hộp đánh giá khả năng Iran tiếp tục phóng tên lửa tập kích hay không. Nhưng tất cả chỉ có vậy, Iran coi như đã giữ được thể diện trong khi Mỹ không có thiệt hại gì.
Đằng sau động thái kiềm chế kể trên, Iran dường như muốn nhân cơ hội này để thiết lập mặt trận thống nhất, biến cuộc chiến giữa Iran và Israel, thành cuộc chiến giữa toàn bộ Trung Đông và Israel.
Trung Đông đang phải đối mặt với những vấn đề hóc búa do một môi trường địa chính trị phức tạp, gây ra các xung đột về dân tộc, lợi ích, tôn giáo,… mà hoàn toàn không dễ để giải quyết.
Giới lãnh đạo ở Tehran đã yêu cầu tập trung chủ yếu vào cuộc chiến chống lại Tel Aviv, vì Israel, xét theo nghĩa nào đó, chính là căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông.
Ban đầu Iran ước tính cuộc chiến này sẽ kéo dài trong 6 tháng, tuy nhiên cuối cùng nó đã kết thúc trong vỏn vẹn 12 ngày bởi trên thực tế cả hai bên đều thiệt hại nặng theo kiểu "trạng chết chúa cũng băng hà". Ngừng bắn là lựa chọn khôn ngoan, nhất là với Iran bởi họ ở thế "cửa dưới".
Trong cuộc đọ sức nảy lửa, Iran đã phóng tên lửa Kheibarshekan (còn được gọi là Khorramshahr-4) vào Israel. Đây là tên lửa đạn đạo tầm trung thế hệ thứ ba của Iran, mang được nhiều đầu đạn, có khả năng xuyên phá qua hệ thống phòng thủ của đối phương hữu hiệu hơn. Thùng thuốc súng Trung Đông khi đó sôi sục bởi Tehran đã bổ sung thêm hỏa lực cực mạnh.
Iran cũng đưa Sân bay Ben Gurion của Israel, Trung tâm nghiên cứu sinh học, các căn cứ hỗ trợ quân sự và các cơ cấu chỉ huy ở mọi cấp vào danh sách tấn công của mình.
Số lượng tên lửa xuyên phá thành công vào các thành phố của Israel trong mấy ngày cuối trước khi ngừng bắn đã tăng đáng kể, và chúng cũng trở nên khó lường hơn, làm tăng thêm độ khó cho khả năng phòng thủ của Israel.
Nếu Iran không thể buộc Israel ngừng bắn thông qua các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo tầm trung, Không quân Israel sẽ sử dụng bom dẫn đường chính xác giá rẻ, để tấn công các nhà máy quốc phòng, khu công nghiệp, cảng biển và các mục tiêu quan trọng của Iran với số lượng lớn.
Iran có lãnh thổ rộng lớn, gấp 3 lần Ukraine, ngược lại, Israel có dân số 10 triệu người trên một diện tích nhỏ bé. Ai có thể chịu đòn tốt hơn sẽ giành được lợi thế khi mà cả hai bên đều đã bước vào giai đoạn chiến tranh tiêu hao.
Chiến thắng sẽ dành cho bên có thể chịu đựng được đến phút cuối cùng. May mắn thay, cuộc đối đầu khốc liệt đã dừng lại sau 12 ngày rực lửa, một phần nhờ Iran giữ được "cái đầu lạnh" không đẩy căng thẳng lên cao hơn nữa, còn Mỹ và Israel cùng tuyên bố giành được "chiến thắng chưa từng có trong lịch sử".
Tất cả đều thấy hài lòng khi khẳng định đã đạt được mục tiêu đề ra, do vậy việc rời tay khỏi "nút bấm" là điều dễ hiểu.
