Phái đoàn Ukraine tại cuộc đàm phán với Nga ở Istanbul ngày 16/5 (Ảnh: Reuters).
Lần đầu tiên sau hơn 3 năm, Nga và Ukraine đồng ý ngồi vào bàn đàm phán trực tiếp vào hôm 16/5. Cuộc đàm phán diễn ra tại Cung điện Dolmabahce, bên bờ biển Bosphorus, thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.
Cuộc họp ban đầu dự kiến diễn ra vào ngày 15/5, nhưng chỉ đến cuối ngày phía Ukraine mới quyết định cử phái đoàn tới Istanbul để đàm phán sau khi đã phàn nàn việc Nga cử phái đoàn cấp thấp không tương xứng.
Đàm phán lùi sang ngày 16/5, dưới sự chủ trì của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan. Cuộc họp vẫn diễn ra nhờ cả áp lực và sự khuyến khích từ Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ.
Không có cái bắt tay nào cả, và một nửa phái đoàn Ukraine mặc đồ rằn ri của quân đội, một lời nhắc nhở rằng đất nước họ đang trong thời chiến.
Phòng đàm phán được trang trí bằng cờ Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga - mỗi loại hai lá, và một bình hoa lớn - một thế giới hoàn toàn khác biệt so với những thành phố đổ nát và những nghĩa trang rộng lớn ở Ukraine.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan nói với các phái đoàn rằng có hai con đường phía trước: một con đường dẫn đến hòa bình, và con đường còn lại dẫn đến nhiều chết chóc và tàn phá hơn.
Cuộc đàm phán kéo dài chỉ khoảng 90 phút và những chia rẽ sâu sắc xuất hiện ngay từ những phút đầu tiên của cuộc đàm phán.
Theo một quan chức Ukraine, phía Nga đã đưa ra "những yêu cầu mới và không thể chấp nhận được". Điều đó bao gồm việc yêu cầu Ukraine rút quân khỏi phần lớn lãnh thổ của mình để đổi lấy lệnh ngừng bắn.
Đoàn đàm phán Nga tại Istanbul (Ảnh: Anadolu).
Mặc dù không có đột phá nào về vấn đề ngừng bắn nhưng cuộc đàm phán vẫn có một kết quả rõ ràng. Mỗi bên sẽ trao trả 1.000 tù binh cho bên kia.
"Đây là kết thúc rất tốt đẹp cho một ngày rất khó khăn", Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ukraine Serhiy Kyslytsya cho biết, và nói thêm rằng đó "có khả năng là tin tuyệt vời cho 1.000 gia đình Ukraine".
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov, người dẫn đầu phái đoàn đàm phán của nước này, cho biết việc trao đổi sẽ sớm diễn ra. Ông cũng nhấn mạnh "bước tiếp theo" phải là cuộc gặp giữa Tổng thống Volodymyr Zelensky và người đồng cấp Vladimir Putin.
Trưởng phái đoàn Nga Vladimir Medinsky cũng nói rằng Nga hài lòng với cuộc đàm phán và sẵn sàng tiếp tục liên lạc. Điều này cho thấy sự thay đổi so với hôm trước đó khi Bộ Ngoại giao Nga gọi Tổng thống Zelensky là "người thất bại".
Tuy nhiên, Ukraine và các đồng minh vẫn lo ngại Nga đang tham gia vào hoạt động ngoại giao chỉ để "câu giờ", né áp lực quốc tế về lệnh ngừng bắn và cố gắng ngăn chặn vòng trừng phạt thứ 18 của châu Âu.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình nhà nước sau đàm phán, ông Medinsky cho biết, ông đã nêu cuộc chiến kéo dài 21 năm giữa Nga và Thụy Điển xảy ra cách đây 3 thế kỷ để chứng minh quan điểm rằng Moscow sẵn sàng chiến đấu trong một thời gian dài trừ khi các điều kiện của Nga được đáp ứng, ngay cả khi châu Âu và Mỹ thúc đẩy các lệnh trừng phạt mới.
Về phần mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng, đàm phán Nga - Ukraine sẽ khó có tiến triển chừng nào ông và Tổng thống Putin chưa gặp trực tiếp để bàn về vấn đề này.
