Máy bay không người lái trở thành vũ khí quan trọng trong chiến tranh hiện đại (Ảnh: Getty).
Nhỏ, khó phát hiện và có khả năng tạo ra đòn giáng mạnh, máy bay không người lái (UAV) tấn công đã trở thành vũ khí đáng gờm trong chiến tranh hiện đại. Nhưng khi được phóng từ sâu bên trong lãnh thổ của đối phương - như ở Iran và Nga vào tháng 6 - tác động của chúng càng tàn khốc hơn.
Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái gần đây đã cho thấy sự kết hợp giữa chiến lược quân sự cổ điển với công nghệ hiện đại.
Các hoạt động do thám bí mật từ lâu đã là một phần của các chiến dịch quân sự, nhưng sử dụng chúng để chế tạo hoặc triển khai máy bay không người lái đằng sau phòng tuyến của đối phương là một chiến thuật mới đang ngày càng phát triển.
Đó là tình huống xảy ra cách đây hai tuần, khi hơn 40 máy bay chiến đấu của Nga bị tấn công bởi một dàn UAV gồm 117 chiếc được Ukraine bí mật bố trí gần các căn cứ quân sự trong lãnh thổ Nga từ nhiều tháng trước. Một số máy bay quân sự Nga bị tấn công cách Ukraine hàng nghìn km.
Tình huống tương tự cũng xảy ra ở Iran, khi các tên lửa, máy bay đánh chặn và hệ thống phòng không của nước này bị phá hủy vào ngày 13/6 bởi máy bay không người lái và các vũ khí khác do điệp viên tình báo Israel lén đưa vào lãnh thổ Iran trước đó.
Nhiều chi tiết về các hoạt động bí mật và cách chúng được thực hiện vẫn chưa rõ ràng. Nhưng cách tiếp cận của Israel đã mang lại cho nước này lợi thế trong cuộc tấn công trên diện rộng vào Iran.
"Điều này có nghĩa là Iran không chỉ phải nhìn về phía tây để xem điều gì sắp xảy ra mà còn cần phải nhìn vào bên trong lãnh thổ của họ", ông Assaf Orion, chuẩn tướng đã nghỉ hưu của Israel và là chiến lược gia quốc phòng tại Viện Chính sách Cận Đông Washington, cho biết.
Israel tấn công kho dầu ở Iran (Ảnh: Reuters).
Israel đã chuẩn bị cho nhiệm vụ bí mật này trong nhiều năm. Kế hoạch của Israel bao gồm các hoạt động biệt kích bên trong thủ đô Tehran của Iran, nơi bị tấn công dữ dội vào ngày 13/6, bao gồm các cuộc tấn công vào các tòa nhà dân cư.
Các chuyên gia tin rằng ít nhất một số máy bay không người lái được sử dụng trong cuộc tấn công vào Iran là máy bay không người lái cỡ nhỏ nhưng có thể mang bom hoặc vũ khí khác.
“Một trong những kết quả được tạo ra là sự bất ngờ. Tôi đã nói với Tổng thống Donald Trump khi chúng tôi trao đổi rằng: “Bất ngờ là bản chất của thành công’””, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói trong bài phát biểu toàn quốc vào đêm 13/6.
Ông Netanyahu đã so sánh cuộc tấn công bí mật vào Iran với một cuộc tấn công khác của Israel vào tháng 9 năm ngoái tại Li Băng, nơi máy nhắn tin và bộ đàm chứa đầy thuốc nổ nhắm vào lực lượng Hezbollah. Các chuyên gia tình báo cũng đề cập đến chiến thuật này vào đầu tháng 6, sau cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào Nga, như một ví dụ về cách công nghệ đang thay đổi nhanh chóng cách thức tiến hành chiến tranh.
Nhưng cốt lõi của cả 3 chiến dịch quân sự - ở Li Băng, Nga và bây giờ là Iran - là nỗ lực thu thập thông tin tình báo tốn nhiều công sức và có thể không mang lại nhiều kết quả. Những hoạt động như vậy có thể mất nhiều năm và đầy rẫy nguy hiểm.
“Cuối cùng, máy bay không người lái cũng chỉ là công cụ, và cách sử dụng chúng phụ thuộc vào sự tinh vi và sáng tạo của bạn. Vì vậy, đây là một sự tiến hóa tự nhiên và là một phần của những gì sắp xảy ra”, tiến sĩ Farzan Sabet, nhà phân tích về Iran và hệ thống vũ khí tại Viện Sau đại học Geneva ở Thụy Sĩ, cho biết.
Tiến sĩ Sabet nói rằng, máy bay không người lái có thể trở thành một vũ khí đặc biệt quan trọng trong các hoạt động bí mật, nếu chúng có thể được bí mật đưa vào lãnh thổ của đối phương theo từng phần và theo thời gian, khiến chúng thậm chí khó bị phát hiện hơn.
Nhưng khi chiến tranh máy bay không người lái phát triển, các biện pháp chống lại vũ khí cũng sẽ phát triển theo. Điều đó có thể bao gồm các giải pháp công nghệ thấp, như che chắn thiết bị quân sự và các mục tiêu khác bằng vỏ bọc cứng, hoặc các hệ thống tiên tiến hơn có thể bắn hạ máy bay không người lái bằng vũ khí hoặc bằng cách gây nhiễu chúng.
Ông Sabet cho biết Iran đã phát triển một hệ thống phòng không nhiều lớp với "góc quay 360 độ để phát hiện các mối đe dọa đang đến”. Nếu được kích hoạt, hệ thống này sẽ có thể phát hiện các cuộc tấn công từ trên cao trong bầu khí quyển, như tên lửa đạn đạo hoặc từ máy bay không người lái được phóng từ khoảng cách vài km.
"Vẫn chưa rõ vì sao điều đó không xảy ra vào ngày 13/6”, ông Sabet đặt câu hỏi.
Nhưng những điểm tương đồng giữa các hoạt động tuồn bí mật máy bay không người lái của Israel và Ukraine cho thấy các chiến thuật như vậy sẽ được sao chép trong các cuộc xung đột khác, ít nhất là cho đến khi các chiến thuật chiến đấu mới hơn, bí mật hơn hoặc mạnh mẽ hơn được phát triển.
“Công nghệ này gây ấn tượng trong cả các hoạt động của Ukraine và Israel. Nó đang thúc đẩy ranh giới của các ứng dụng mới của công nghệ này. Nhưng đối với tôi, khía cạnh trí tuệ của con người trong đó, điều đó còn đáng kinh ngạc hơn”, tiến sĩ Sabet nhận định.
