Tỉnh Dnipropetrovsk có ý nghĩa quan trọng với Ukraine (Ảnh: NHK).
Tính đến ngày 12/6, cuộc xung đột Nga - Ukraine tiếp tục leo thang với những diễn biến đáng chú ý tại tỉnh Dnipropetrovsk, một khu vực chiến lược ở miền trung Ukraine.
Tỉnh Dnipropetrovsk, với thành phố Dnipro là trung tâm hành chính, khu vực có ý nghĩa quân sự, kinh tế quan trọng đối với Ukraine. Nằm giáp ranh với các vùng Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson - những khu vực mà Nga tuyên bố sáp nhập năm 2022, Dnipropetrovsk đóng vai trò như một trung tâm hậu cần, quân sự then chốt.
Theo báo cáo của Vzglyad, trước khi chiến tranh bùng nổ, tỉnh này có dân số hơn 3 triệu người và là nơi tập trung các ngành công nghiệp khai khoáng, luyện kim và sản xuất vũ khí. Thành phố Dnipro cũng là trung tâm điều phối viện trợ nhân đạo, quân sự cho các lực lượng Ukraine ở phía đông và phía nam.
Mặc dù Dnipropetrovsk đã hứng chịu nhiều đợt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) kể từ khi Nga mở cuộc tấn công toàn diện tháng 2/2022, khu vực này phần lớn chưa bị quân đội Nga xâm nhập trên mặt đất. Tuy nhiên, các báo cáo từ đầu tháng 6 cho thấy Nga đã tăng cường nỗ lực tiến công vào khu vực này, với mục tiêu được Điện Kremlin tuyên bố là thiết lập vùng đệm để bảo vệ các khu vực mà Nga kiểm soát ở Donetsk và các tỉnh lân cận.
Chiến lược tấn công của quân đội Nga
Theo các nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Nga, các đơn vị thuộc Sư đoàn Xe tăng số 90 của Cụm lực lượng Trung tâm đã tiến đến biên giới phía tây của Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DNR), bắt đầu phát triển cuộc tấn công trên lãnh thổ tỉnh Dnipropetrovsk.
Cụ thể, các đơn vị của Lữ đoàn Bộ binh Cơ giới số 55 và các đội xung kích của Sư đoàn Xe tăng số 90 đã phối hợp để tiến sâu vào phòng tuyến của Ukraine, nhắm đến các khu vực như Novoukrainka gần sông Volchya và các khu vực lân cận như Zelenyi Kut và Novonikolaevka.
Ở hướng nam, Cụm quân “hướng Đông” thực hiện cuộc đột phá tới bờ nam sông Volchya, giải phóng làng Alekseevka và tiến đến Novoukrainka. Cuộc tấn công này được hỗ trợ bởi các hành động trước đó vào đầu tuần, khi quân đội Nga tận dụng địa hình thảo nguyên để truy đuổi lực lượng Ukraine.
Các khe suối như Tortyanka, Shirokaya và Tersyanka đóng vai trò như những “đường ray” tự nhiên, tạo điều kiện cho các đơn vị Nga di chuyển nhanh chóng qua địa hình mở. Các cuộc tấn công này không chỉ tập trung vào việc “kiểm soát” vùng đất này mà còn nhằm cắt đứt các tuyến liên lạc và hậu cần của Ukraine, đặc biệt là ở khu vực xung quanh Pokrovsk, một trung tâm giao thông quan trọng.
Hơn nữa, quân đội Nga còn mở rộng mặt trận từ vùng ngoại ô Krasnoarmeisk (Pokrovsk) ở phía bắc đến Zelenoe Pole ở phía nam, với các cuộc tấn công nhắm vào các khu vực như Zverevo, trạm phân loại Belgiyka và làng Kotlino. Tại khu vực này, quân đội Nga đã giành lại quyền kiểm soát một số vị trí, tái khởi động các trận đánh ở Udachnoe, nơi có tổ hợp nhà máy chế biến quặng Svyato-Varvarinskaya - một mục tiêu có giá trị cả về công nghiệp lẫn quân sự.
Một trong những điểm nổi bật của cuộc tấn công là sự hình thành hướng Novopavlovka, với mục tiêu tiến sâu vào Dnipropetrovsk. Từ sông Solona đến sông Volchya, Nga tận dụng địa hình thảo nguyên để tiến về phía Novopavlovka, cách đó 20 km theo đường thẳng.
Các công sự phòng thủ của Ukraine trong khu vực này yếu, với chỉ một số chiến hào nhỏ và một điểm phòng thủ vòng tròn ở khu vực Mezhova - Novopavlovka - Dachnoe. Điều này tạo cơ hội cho Nga đẩy nhanh tốc độ tiến công, đặc biệt khi các tuyến phòng thủ của Ukraine ở sâu trong tỉnh Dnipropetrovsk gần như không tồn tại.
Ngoài ra, ở khu vực phía nam sông Volchya, quân đội Nga tiếp tục tấn công dọc thung lũng sông Mokrye Yaly, nơi diễn ra các trận đánh ác liệt để giành làng Komar. Đây là một trong những vị trí hiếm hoi mà Ukraine còn khả năng phản công. Nếu Nga giải phóng được khu vực này, họ có thể giành lại một phần lớn lãnh thổ phía tây DNR và tạo tiền đề cho các cuộc tấn công tiếp theo vào tỉnh Dnipropetrovsk.
Xe tăng Nga trong một cuộc huấn luyện (Ảnh: Sputnik).
Theo phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov, một phần mục tiêu của cuộc tấn công vào Dnipropetrovsk là thiết lập vùng đệm để bảo vệ các khu vực do Nga kiểm soát. Điều này phù hợp với chiến lược dài hạn của Nga nhằm củng cố mặt trận phía nam và cắt đứt các tuyến liên lạc của Ukraine tới Pokrovsk và các khu vực còn lại của tỉnh Donetsk.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) nhận định, việc Nga tiến vào Dnipropetrovsk có thể nhằm làm gián đoạn các tuyến hậu cần của Ukraine, từ đó gây áp lực lên khả năng phòng thủ của họ ở khu vực này.
Hơn nữa, một số nhà phân tích cho rằng cuộc tấn công này còn mang ý nghĩa chính trị. Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev tuyên bố, việc tiến vào Dnipropetrovsk là tín hiệu cho thấy nếu Ukraine không chấp nhận các điều kiện của Nga trong các cuộc đàm phán hòa bình, quân đội Nga sẽ tiếp tục tiến xa hơn. Điều này cho thấy Nga đang sử dụng các lợi thế quân sự để tăng cường vị thế đàm phán, đặc biệt khi các cuộc đàm phán hòa bình gần đây tại Istanbul đã bị đình trệ.
Phản ứng của Ukraine
Theo TASS, phía Ukraine nhanh chóng bác bỏ các tuyên bố của Nga về việc tiến vào Dnipropetrovsk. Thiếu tá Andrii Kovalev, phát ngôn viên của Bộ Tổng tham mưu Ukraine, khẳng định “kẻ thù không tiến vào tỉnh Dnipropetrovsk” và các thông tin của Nga là “giả mạo”.
Tương tự, Serhii Lysak, người đứng đầu chính quyền quân sự khu vực, gọi các báo cáo của Nga là “tin giả”; cho rằng những hình ảnh cho thấy lính Nga trong khu vực đã bị chỉnh sửa. Viktor Trehubov, phát ngôn viên của Cụm lực lượng Khortytsia, cũng nhấn mạnh thông tin về sự hiện diện của Nga ở các hướng Pokrovsk và Novopavlivka là “không đúng sự thật”.
Mặc dù phủ nhận sự hiện diện của quân đội Nga, Ukraine thừa nhận tình hình Dnipropetrovsk là căng thẳng. Lực lượng Phòng vệ Miền Nam của Ukraine cho biết Nga “không từ bỏ ý định tiến vào Dnipropetrovsk”, nhưng các đơn vị Ukraine dũng cảm giữ vững phòng tuyến. Để đề phòng, chính quyền Dnipropetrovsk bắt đầu sơ tán bắt buộc trẻ em, gia đình khỏi 4 ngôi làng gần tiền tuyến: Kolona Mezhova, Novopidhorodne, Raipole, Sukhareva Balka từ cuối tháng 4.
Để đối phó với áp lực ngày càng tăng từ Nga, Ukraine đã điều chuyển các đơn vị tăng thiết giáp từ khu vực Zaporizhzhia, bao gồm các lữ đoàn cơ giới số 141, 110 và 31, đến phía đông Pokrovskoe, nơi có các dải rừng có thể cung cấp nơi trú ẩn tạm thời. Việc này nhằm củng cố phòng tuyến và ngăn chặn Nga mở rộng các sườn tấn công. Tuy nhiên, điều này cũng khiến khu vực Temirovka thiếu lực lượng bảo vệ, tạo cơ hội cho Nga đẩy mạnh tiến công về phía Gulyaipole.
Bên cạnh đó, Ukraine cũng tiếp tục sử dụng chiến thuật tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) nhằm vào các mục tiêu quân sự, công nghiệp của Nga, bao gồm các cơ sở hạ tầng quân sự, nhà máy lọc dầu và sân bay. Những cuộc tấn công này nhằm làm suy yếu khả năng hậu cần và chỉ huy của Nga, đồng thời gây áp lực lên các tuyến phòng thủ của họ ở các khu vực khác.
Đánh giá và triển vọng
Việc Nga tuyên bố tiến vào Dnipropetrovsk, nếu được xác nhận, sẽ đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược của họ. Tỉnh này không nằm trong số năm khu vực mà Nga tuyên bố sáp nhập (Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia, Kherson và Crimea), do đó, bất kỳ sự hiện diện nào của Nga tại đây đều cho thấy tham vọng mở rộng lãnh thổ vượt ra ngoài các tuyên bố trước đó. Việc kiểm soát Dnipropetrovsk có thể giúp Nga củng cố mặt trận phía nam, đe dọa các tuyến hậu cần của Ukraine và tạo áp lực lên các khu vực trọng yếu như Pokrovsk và Dnipro.
Tuy nhiên, ISW đánh giá rằng các hoạt động của Nga ở Dnipropetrovsk hiện tại là một phần của các nỗ lực tấn công liên tục ở khu vực Donetsk, chứ không phải là khởi đầu của chiến dịch lớn mới. Thiếu các bằng chứng địa lý hóa cụ thể về sự hiện diện của Nga tại Dnipropetrovsk, theo ISW, cho thấy rằng các tuyên bố của Nga có thể đang “phóng đại” hoặc “chưa được xác minh đầy đủ”.
Về chính trị, cuộc tấn công vào Dnipropetrovsk có thể là nỗ lực của Nga nhằm tăng cường vị thế trong các cuộc đàm phán hòa bình. Với áp lực từ Mỹ và các bên khác để thúc đẩy đàm phán, Nga dường như đang sử dụng các lợi thế quân sự để gây sức ép lên Ukraine, buộc Kiev phải chấp nhận các điều kiện của Moscow, bao gồm việc công nhận các lãnh thổ bị chiếm đóng.
Về kinh tế, việc Nga tiến vào Dnipropetrovsk đe dọa các cơ sở công nghiệp quan trọng của Ukraine, gồm các nhà máy luyện kim và khai khoáng. Nếu Nga giành được quyền kiểm soát các khu vực như tổ hợp Svyato-Varvarinskaya, có thể gây tổn thất lớn cho nền kinh tế Ukraine, vốn đã bị suy yếu nghiêm trọng bởi chiến tranh.
Mặc dù Nga đạt được một số tiến bộ ở khu vực giáp Dnipropetrovsk, họ vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Địa hình thảo nguyên mở của khu vực này, tuy thuận lợi cho việc di chuyển, cũng khiến các đơn vị Nga dễ bị tấn công bởi UAV và pháo binh Ukraine. Hơn nữa, việc Ukraine điều chuyển lực lượng từ Zaporizhzhia cho thấy họ sẵn sàng tái phân bổ nguồn lực để đối phó với mối đe dọa mới, có thể làm chậm lại đà tiến của Nga.
Ngoài ra, các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào các mục tiêu chiến lược của Nga như cơ sở hạ tầng quân sự và năng lượng, đang gây áp lực ngược lại lên Moscow. Nếu Ukraine có thể duy trì các cuộc tấn công này và củng cố phòng tuyến ở Dnipropetrovsk, họ có thể ngăn chặn Nga đạt được bước đột phá lớn.
Giới chuyên gia nhận định, cuộc tấn công của quân Nga vào Dnipropetrovsk, nếu được xác nhận, sẽ đánh dấu một “giai đoạn mới” của cuộc xung đột quân sự Nga - Ukraine. Với chiến lược tấn công trên nhiều mặt trận, tận dụng địa hình và khai thác điểm yếu trong phòng tuyến của Ukraine, Nga đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng và gây áp lực cả về quân sự lẫn chính trị. Tuy nhiên, phía Ukraine đã thể hiện sự kiên cường trong việc bảo vệ lãnh thổ và bác bỏ các tuyên bố của Nga, đồng thời triển khai các biện pháp đối phó như sơ tán dân thường và tăng cường lực lượng.
Dù kết quả của các diễn biến này vẫn còn chưa rõ ràng, nhưng Dnipropetrovsk đang trở thành điểm nóng mới trong cuộc chiến. Với sự thiếu hụt công sự phòng thủ của Ukraine và địa hình thuận lợi cho Nga, khu vực này có thể chứng kiến những thay đổi lớn thời gian tới.
Tuy nhiên, khả năng phản công của Ukraine, áp lực quốc tế đối với cả hai bên có thể định hình lại cục diện, khiến cuộc chiến ở Dnipropetrovsk trở thành thử thách then chốt cho cả Nga và Ukraine trong những tháng tiếp theo.
