Từ trái sang: Tư lệnh IRGC Hossein Salami, Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Mohammad Bagheri, cựu Tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Iran Ali Shamkhani (Ảnh: X).
Cuộc không kích chưa từng có tiền lệ của Israel mang tên "Sư tử trỗi dậy" đã khiến 3 trong số những nhân vật quyền lực nhất Iran thiệt mạng: Tổng Tham mưu trưởng, Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và cựu quan chức an ninh hàng đầu.
Sự ra đi của họ được dự báo sẽ làm rung chuyển bộ máy quân sự Iran và làm suy yếu đáng kể khả năng của Iran trong việc đáp trả các cuộc tấn công của Israel. Vậy 3 nhân vật quyền lực này là ai?
Tư lệnh IRGC, Thiếu tướng Hossein Salami, vốn được coi là một trong những nhân vật quyền lực nhất Iran với vai trò chỉ huy lực lượng tinh nhuệ báo cáo trực tiếp lên Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei.
Theo hồ sơ của Mỹ, Tướng Salami sinh năm 1960 và lãnh đạo IRGC từ năm 2019. Ông giữ vai trò lãnh đạo IRGC khi Iran phóng hàng trăm máy bay không người lái và tên lửa vào Israel vào tháng 4 và tháng 10 năm ngoái, các cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên của Iran vào lãnh thổ Israel.
Ông Salami cũng bị phương Tây chỉ trích gay gắt sau vụ IRGC bắn rơi máy bay Ukraine khiến 176 người thiệt mạng.
Một nhân vật quyền lực khác thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel là Thiếu tướng Mohammad Bagheri, Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Iran từ năm 2016.
Vị tướng này nắm trong tay quyền điều động hơn 500.000 quân chính quy của Iran và từng bị Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt năm 2019.
Nhân vật tiếp theo trong bộ 3 quyền lực của Iran thiệt mạng là ông Ali Shamkhani, cựu Tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Iran.
Ông Shamkhani từng đóng vai trò then chốt trong thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với Ả rập Xê út năm 2023 và có thâm niên phục vụ trong cả IRGC lẫn Bộ Quốc phòng Iran.
Tuy nhiên, vị quan chức kỳ cựu này đã bị thay thế đột ngột vào năm 2023 sau những đồn đoán về tham vọng chính trị quá lớn. Dù vậy, ông Shamkhani vẫn là cố vấn thân cận của Lãnh tụ tối cao và đóng vai trò tham vấn khi Iran tái đàm phán hạt nhân với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Sự ra đi của 3 nhân vật quyền lực không chỉ là tổn thất lớn đối với bộ máy lãnh đạo Iran mà còn đặt ra thách thức nghiêm trọng trong việc duy trì sức mạnh quân sự và chính trị của nước này trước áp lực từ Israel và các đối thủ khu vực.
Rạng sáng 13/6, Israel đã không kích nhắm vào các mục tiêu liên quan đến chương trình hạt nhân và năng lực tên lửa tầm xa của Iran.
Quân đội Israel nói rằng họ đã huy động hơn 200 máy bay chiến đấu, không kích hơn 100 mục tiêu trên khắp các khu vực khác nhau của Iran.
Cuộc không kích cho thấy mức độ leo thang mới trong quan hệ giữa Israel và Iran. Hai bên dường như không còn đối đầu trong cuộc chiến trong bóng tối, mà bắt đầu những đòn tấn công công khai vào lãnh thổ của nhau.
Tháng 4/2024, Iran đã phóng hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa vào Israel, sau đó là đòn trả đũa nhắm vào căn cứ không quân Isfahan. Các cuộc đụng độ qua lực lượng ủy nhiệm ở Li Băng và Yemen cũng gia tăng đáng kể.
