Hệ thống vũ khí laser của Israel do Rafael phát triển (Ảnh: IDF).
Đây được xem là bước đột phá lớn trong việc ứng dụng các loại vũ khí thử nghiệm, khi quân đội các nước trên thế giới đang đẩy mạnh phát triển công nghệ laser nhằm tăng cường năng lực phòng thủ trước mối đe dọa ngày càng lớn từ UAV và tên lửa, đồng thời giảm tải cho các hệ thống đánh chặn sử dụng đạn tên lửa thông thường.
Bộ Quốc phòng Israel cho biết, lực lượng thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không của Không quân Israel đã vận hành nguyên mẫu hệ thống laser năng lượng cao, cho kết quả đánh chặn thành công các mục tiêu của đối phương.
Đây là bước tiến quan trọng tiến gần hơn tới viễn cảnh chiến trường tương lai, nơi các đòn tấn công bằng tên lửa và UAV sẽ bị ngăn chặn bởi những tia laser có "băng đạn vô hạn".
Một đoạn video do Bộ Quốc phòng Israel công bố cho thấy hệ thống laser đã thực hiện ít nhất 3 vụ đánh chặn thành công. Trong một cảnh quay, tia laser làm cháy phần đầu cánh của một UAV, khiến thiết bị mất kiểm soát và rơi xuống đất.
Chuẩn tướng Yehuda Elmakayes, người đứng đầu Cục Nghiên cứu và Phát triển thuộc Bộ Quốc phòng Israel, xác nhận rằng các nguyên mẫu từng được triển khai thử nghiệm trước đây, và lần này đã "đánh dấu lần đầu tiên trên thế giới, vũ khí laser năng lượng cao đánh chặn mục tiêu thành công ngay trên chiến trường thực tế".
Ông cùng các quan chức khác cho biết những dữ liệu thu được từ đợt triển khai lần này sẽ tiếp tục được sử dụng để hoàn thiện và phát triển công nghệ vũ khí laser trong tương lai.
Hệ thống laser nói trên được phát triển bởi công ty Rafael Advanced Defense Systems, một tập đoàn quốc phòng có trụ sở tại Israel.
Đây là loại vũ khí năng lượng định hướng sử dụng một chùm ánh sáng cường độ cao tập trung vào mục tiêu để tạo nhiệt, làm hư hại hoặc phá hủy mục tiêu. Quá trình này đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối và nguồn năng lượng cực lớn.
Bộ Quốc phòng Israel cho biết hệ thống mới này sẽ "bổ trợ" cho dự án quy mô lớn hơn mang tên Iron Beam (Tia Sắt), một mạng lưới vũ khí laser đang được phát triển và ước tính có tổng chi phí khoảng 500 triệu USD.
Iron Beam sẽ bổ sung thêm một lớp trong hệ thống phòng không nhiều tầng của Israel, đặc biệt hữu ích trong việc đối phó với các loại UAV giá rẻ mà Hamas và Hezbollah đang sử dụng.
Trong khi Israel đi đầu, nhiều nước khác ở Trung Đông cũng đang chạy đua phát triển vũ khí laser. Ả rập Xê út hợp tác với Trung Quốc để xây dựng hệ thống phòng không laser, trong khi Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đang phát triển công nghệ riêng của mình.
Mỹ cũng không đứng ngoài cuộc, với nhiều nguyên mẫu đang được phát triển như hệ thống AN/SEQ-3 do công ty Kratos Defense & Security Solutions chế tạo, cùng với các loại vũ khí năng lượng định hướng khác như thiết bị phát sóng vi ba.
Các quan chức quân sự đánh giá rằng laser đặc biệt hiệu quả khi đối phó với các mục tiêu giá rẻ như UAV, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí so với việc dùng tên lửa đánh chặn đắt đỏ. Đây là một chủ đề được quan tâm đặc biệt tại khu vực Trung Đông, nơi Mỹ đã chi hơn một tỷ USD để bắn hạ UAV của nhóm vũ trang Houthi.
Tổng Giám đốc Rafael, ông Yoav Tourgeman, tuyên bố rằng việc triển khai vũ khí laser trong thực chiến là bước ngoặt sẽ "thay đổi căn bản phương trình phòng thủ", nhờ khả năng đánh chặn nhanh, chính xác và tiết kiệm, vượt trội so với bất kỳ hệ thống nào hiện nay.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức kỹ thuật. Vũ khí laser đòi hỏi nguồn điện áp cao và hệ thống cảm biến cực kỳ chính xác, vốn có thể trở thành mục tiêu của các đòn tấn công. Ngoài ra, hiệu quả của laser bị hạn chế đáng kể trong điều kiện có nước, mây mù hoặc khói bụi, do hơi nước và hạt lơ lửng có thể làm tán xạ chùm tia, giảm sức công phá.
Dù vậy, việc Israel lần đầu sử dụng thành công laser trong thực chiến đã mở ra một kỷ nguyên mới, hứa hẹn thay đổi cục diện của các cuộc chiến tranh hiện đại.
