Chính sách nhập cư cứng rắn của chính quyền ông Trump

Chính sách nhập cư của Tổng thống Donald Trump trong nhiệm kỳ hai được đánh giá là một trong những chương trình nghị sự gây tranh cãi nhất trong lịch sử chính trị Mỹ.

Với cam kết thực hiện các biện pháp cứng rắn nhằm kiểm soát dòng người nhập cư, đặc biệt là nhập cư bất hợp pháp, chính quyền Donald Trump đã triển khai hàng loạt sắc lệnh, chính sách và hành động pháp lý ngay từ những ngày đầu nhậm chức.

Động lực của chính sách nhập cư cứng rắn

Tổng thống Trump từ lâu xây dựng hình ảnh chính trị dựa trên lập trường cứng rắn về nhập cư. Trong chiến dịch tranh cử năm 2016 và 2024, ông liên tục nhấn mạnh, nhập cư bất hợp pháp là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia, kinh tế và văn hóa Mỹ.

Trong chiến dịch năm 2024, ông Trump cam kết trục xuất hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp, chấm dứt các chính sách nhập cư mở cửa của chính quyền ông Biden, khôi phục luật pháp và trật tự tại biên giới. Những tuyên bố này đã thu hút sự ủng hộ mạnh mẽ từ một bộ phận cử tri, đặc biệt là những người lo ngại về tác động của nhập cư đối với việc làm và an ninh.

Trước khi ông Trump nhậm chức lần thứ hai hồi tháng 1, Mỹ đối mặt với làn sóng nhập cư lớn, đặc biệt tại biên giới phía Nam với Mexico. Theo số liệu từ Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP), trong năm 2023 và 2024, hàng triệu lượt người đã cố gắng vượt biên trái phép, với hơn 2,5 triệu trường hợp bị bắt giữ mỗi năm.

Ông Trump chỉ trích chính quyền ông Biden vì các chính sách được cho là “nới lỏng” như chương trình CBP One, cho phép người nhập cư xin tị nạn thông qua ứng dụng di động. Những yếu tố này đã tạo tiền đề cho chính quyền Trump thúc đẩy các chính sách nhập cư cứng rắn hơn.

Giới chuyên gia nhận định, chính sách nhập cư của ông Trump được dẫn dắt bởi triết lý “Nước Mỹ trên hết”, ưu tiên lợi ích của công dân Mỹ. Ông lập luận rằng nhập cư bất hợp pháp làm tăng gánh nặng cho hệ thống phúc lợi, giảm cơ hội việc làm cho người bản địa và gây áp lực lên các cộng đồng địa phương. Những tuyên bố này, dù gây tranh cãi, đã củng cố động lực chính trị cho các biện pháp mạnh tay.

Các biện pháp cụ thể trong chính sách nhập cư của ông Trump

Chính quyền ông Trump đã triển khai một loạt chính sách nhập cư ngay sau lễ nhậm chức vào ngày 20/1.

Một là, ban hành sắc lệnh hành pháp về trục xuất. Ngay sau khi nhậm chức, ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp nhằm trục xuất tất cả những người nhập cư bất hợp pháp.

Theo một bài đăng trên X ngày 21/1, các hoạt động trục xuất đã bắt đầu, tập trung vào những người sử dụng ứng dụng CBP One để xin tị nạn. Sắc lệnh này mở rộng định nghĩa “nhập cư bất hợp pháp”, bao gồm cả những người đã nhập cảnh hợp pháp nhưng vi phạm điều kiện lưu trú.

Hai là, hủy bỏ quyền công dân theo nguyên tắc quyền nơi sinh (trẻ em sinh ra tại Mỹ thì có quốc tịch không phụ thuộc vào quốc tịch của cha mẹ). Một trong những chính sách gây tranh cãi nhất là sắc lệnh hành pháp tuyên bố rằng con cái của những người nhập cư bất hợp pháp sinh ra trên đất Mỹ sẽ không tự động được cấp quốc tịch.

Động thái trên thách thức nguyên tắc quyền công dân dựa trên nơi sinh vốn được quy định trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ. Chính sách mới của chính quyền ông Trump đã gây ra các cuộc tranh luận pháp lý gay gắt, với nhiều ý kiến cho rằng nó vi hiến.

Ba là, tăng cường kiểm soát biên giới. Ông Trump tiếp tục thúc đẩy việc xây dựng và củng cố bức tường biên giới Mỹ - Mexico, một dự án bắt đầu trong nhiệm kỳ đầu của ông (2017-2021). Ngoài ra, ông triển khai thêm lực lượng tuần tra biên giới và sử dụng công nghệ giám sát tiên tiến, gồm máy bay không người lái (UAV) và cảm biến chuyển động, để ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp. Theo báo cáo của CBP, số vụ bắt giữ tại biên giới đã giảm 30% trong 3 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024.

Bốn là, hủy bỏ các chương trình bảo vệ người nhập cư. Chính quyền Trump chấm dứt các chương trình như DACA, vốn bảo vệ những người nhập cư bất hợp pháp đến Mỹ từ nhỏ. Ngoài ra, ông Trump cũng thu hồi Quy chế Bảo vệ Tạm thời (TPS) cho hơn 350.000 người Venezuela như được báo chí đề cập ngày 19/5. Quyết định này được Tòa án Tối cao Mỹ phê chuẩn, cho phép chính quyền ông Trump đẩy nhanh việc trục xuất.

Năm là, hạn chế nhập cư hợp pháp. Ngoài nhập cư bất hợp pháp, Tổng thống Trump cũng áp đặt các hạn chế đối với nhập cư hợp pháp, bao gồm giảm số lượng visa H-1B (dành cho lao động trình độ cao) và tạm dừng chương trình thị thực đa dạng. Những biện pháp này nhằm ưu tiên lao động bản địa và giảm cạnh tranh trong thị trường việc làm.

Tác động kinh tế và xã hội

Về kinh tế, những người ủng hộ chính sách của ông Trump lập luận, việc hạn chế nhập cư bất hợp pháp giúp giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, đặc biệt trong các lĩnh vực y tế, giáo dục và phúc lợi xã hội. Theo Trung tâm Nghiên cứu Nhập cư (CIS), chi phí liên quan đến nhập cư bất hợp pháp ước tính lên tới 150 tỷ USD/năm. Việc trục xuất và kiểm soát biên giới chặt chẽ được cho là sẽ giảm chi phí này.

Ngược lại, các nhà kinh tế cảnh báo rằng chính sách nhập cư cứng rắn có thể gây thiếu hụt lao động trong các ngành như nông nghiệp, xây dựng và dịch vụ, vốn phụ thuộc lớn vào người nhập cư. Theo Bộ Lao động Mỹ, người nhập cư chiếm khoảng 17% lực lượng lao động Mỹ vào năm 2024. Việc trục xuất hàng loạt có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và tăng giá cả hàng hóa, đặc biệt là thực phẩm.

Về xã hội, chính sách nhập cư của ông Trump làm gia tăng căng thẳng trong cộng đồng đa sắc tộc. Các cuộc biểu tình phản đối chính sách trục xuất diễn ra tại nhiều thành phố lớn như Los Angeles, Chicago và New York. Ngược lại, một số khu vực bảo thủ bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ, xem đây là biện pháp bảo vệ bản sắc văn hóa.

Nhiều gia đình nhập cư, kể cả những người có tư cách hợp pháp, sống trong lo sợ bị trục xuất. Các tổ chức nhân quyền báo cáo rằng trẻ em nhập cư phải đối mặt với căng thẳng tâm lý nghiêm trọng do lo ngại bị chia cắt gia đình.

Các chính sách như hủy bỏ quyền công dân dẫn đến các vụ kiện tụng tại Tòa án Tối cao. Mặc dù Tòa án đã ủng hộ một số quyết định của ông Trump như việc thu hồi TPS cho người Venezuela, các chuyên gia pháp lý dự đoán rằng những thách thức pháp lý sẽ tiếp tục kéo dài, làm phức tạp hóa việc thực thi chính sách.

Phản ứng trong nước và quốc tế

Ở trong nước, các nhóm bảo thủ, gồm đảng Cộng hòa, một số tổ chức như Liên đoàn vì Cải cách Nhập cư Mỹ (FAIR), hoan nghênh các chính sách của ông Trump, cho rằng đây là bước đi cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, khôi phục trật tự biên giới. Trong khi các tổ chức nhân quyền như ACLU và Amnesty International chỉ trích chính sách của Tổng thống Trump là “phi nhân đạo”.

Các chính trị gia Dân chủ, bao gồm Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, kêu gọi Quốc hội hành động để bảo vệ quyền lợi của người nhập cư.

Trên bình diện quốc tế, Mexico, Honduras và Guatemala bày tỏ lo ngại về tác động của việc trục xuất hàng loạt. Mexico tăng cường lực lượng tuần tra tại biên giới, ngăn chặn dòng người quay trở lại, đồng thời kêu gọi đối thoại song phương với Mỹ.

Cao ủy Liên hợp quốc về Người tị nạn (UNHCR) lên tiếng cảnh báo, chính sách của ông Trump có thể vi phạm các công ước quốc tế về quyền tị nạn. Tuy nhiên, ông đã bác bỏ những lời chỉ trích này và gọi đó là sự can thiệp vào chủ quyền quốc gia.

Trong 4 tháng đầu năm 2025, chính quyền ông Trump đã đạt được một số kết quả đáng kể, bao gồm giảm số vụ vượt biên bất hợp pháp và thực hiện các vụ trục xuất quy mô lớn. Những người ủng hộ cho rằng các biện pháp này đã gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng Mỹ sẽ không dung thứ cho nhập cư bất hợp pháp.

Tuy nhiên, các chính sách của ông Trump đối mặt với nhiều thách thức: (i) Kháng cự pháp lý. Các vụ kiện tụng, đặc biệt liên quan đến quyền công dân và DACA, có thể làm chậm tiến độ thực thi. (ii) Tác động kinh tế dài hạn. Việc giảm nguồn lao động nhập cư có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến các ngành kinh tế chủ chốt. (iii) Phản ứng xã hội. Sự phân cực ngày càng tăng có thể làm sâu sắc thêm chia rẽ chính trị tại Mỹ.

Trong tương lai, Mỹ có thể tiếp tục mở rộng các biện pháp cứng rắn, gồm tăng cường hợp tác với các bang bảo thủ để thực thi luật nhập cư. Tuy nhiên, áp lực từ các tổ chức quốc tế, các bang tự do và phán quyết pháp lý sẽ là những rào cản lớn.

Chính sách nhập cư cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump là một phần cốt lõi trong chương trình nghị sự “Nước Mỹ trên hết”, phản ánh cam kết của ông trong việc kiểm soát biên giới và ưu tiên lợi ích của công dân Mỹ. Tuy nhiên, các biện pháp này không chỉ mang lại kết quả tích cực mà còn gây ra nhiều tranh cãi, từ các vấn đề pháp lý, kinh tế đến nhân quyền.

Trong bối cảnh xã hội Mỹ ngày càng phân cực, việc thực thi chính sách nhập cư sẽ tiếp tục là một chủ đề nóng, định hình không chỉ tương lai của người nhập cư mà còn cả chính trị và xã hội Mỹ trong những năm tới.