Hàng loạt căn cứ không quân của Nga bị nhắm mục tiêu trong cuộc tấn công ngày 1/6 (Ảnh minh họa: RT).
Bộ Quốc phòng Nga ngày 1/6 thông báo các sân bay quân sự nằm ở 5 khu vực của Nga, bao gồm các sân bay ở Siberia và Viễn Đông, đã bị nhắm mục tiêu trong các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái do Ukraine thực hiện.
Truyền thông Ukraine tuyên bố đây là một chiến dịch quy mô lớn chưa từng có nhằm vào lực lượng hàng không chiến lược của Nga kể từ khi xung đột nổ ra. Theo Moscow, hầu hết các cuộc tấn công đều bị đẩy lùi, trong đó một số cuộc tấn công gây ra thiệt hại vật chất nhưng không có thương vong.
Mục tiêu
Theo truyền thông Mỹ, các sân bay bị Ukraine nhắm tới bao gồm Belaya ở Irkutsk, cách biên giới giữa Ukraine và Nga khoảng 4.500km, căn cứ Dyagilevo ở Ryazan, miền tây Nga, cách Ukraine khoảng 520km, đây là trung tâm huấn luyện cho lực lượng máy bay ném bom chiến lược của Nga.
Căn cứ Olenya gần Murmansk, cách Ukraine hơn 2.000km cũng bị tấn công, ngoài ra còn có căn cứ không quân Ivanovo, cách Ukraine hơn 800km. Ivanovo là căn cứ của máy bay vận tải quân sự Nga.
Theo truyền thông Ukraine, các căn cứ này là nơi đồn trú của các máy bay ném bom chiến lược Tu-95 và Tu-22M của Nga cũng như máy bay cảnh báo sớm và kiểm soát A-50 cùng nhiều máy bay khác. Bộ Quốc phòng Nga chưa xác nhận thông tin này. Moscow cũng chưa tiết lộ các loại máy bay đồn trú tại các sân bay bị nhắm mục tiêu trong cuộc tấn công.
Đây là lần đầu tiên sau hơn 3 năm kể từ khi xung đột Ukraine leo thang, lực lượng Kiev nhắm vào các cơ sở của Nga ở Siberia và Viễn Đông.
UAV bay từ container trong cuộc tấn công ở Nga (Nguồn: Shot).
Tấn công
Bộ Quốc phòng Nga cho biết tất cả các cuộc tấn công đều sử dụng máy bay không người lái tự sát góc nhìn thứ nhất (FPV), đồng thời xác nhận ít nhất một số trong số máy bay này được phóng từ các khu vực nằm gần các sân bay.
Bộ Quốc phòng Nga cũng đổ lỗi cho "chính quyền Kiev" về các cuộc tấn công mà Moscow gọi là "các cuộc tấn công khủng bố".
Theo cả truyền thông Ukraine và Nga, các máy bay không người lái cất cánh từ những chiếc xe tải đỗ không xa các sân bay và chất đầy các container. Kênh Telegram Shot của Nga đã công bố một video cho thấy cảnh một số máy bay không người lái bay ra khỏi một trong những vị trí như vậy tại khu vực Irkutsk. Có thể nhìn thấy những đám khói dày đặc ở khoảng cách xa phía sau chiếc xe tải trong đoạn video.
Những tiếng súng cũng có thể được nghe thấy trong video. Một nhân chứng khẳng định một số cảnh sát đã cố gắng bắn hạ máy bay không người lái bằng vũ khí nhỏ.
Một video khác do Shot đăng tải cho thấy một đám đông cố gắng dùng đá ném vào những chiếc máy bay không người lái bay ra khỏi xe tải. Theo kênh này, video cũng được ghi lại ở vùng Irkutsk.
Nguồn tin an ninh Ukraine cho biết các cuộc tấn công “vô cùng phức tạp xét về mặt hậu cần”, với các máy bay không người lái được vận chuyển vào Nga bằng xe tải.
“Mạng nhện”
Các cuộc không kích hôm 1/6 là một phần của chiến dịch quy mô lớn của Ukraine nhắm vào lực lượng “không quân chiến lược” của Nga và có mật danh là “Mạng nhện”, một số kênh truyền thông Ukraine, bao gồm Kênh 24 và RBK Ukraine, đã đưa tin, trích dẫn các nguồn tin trong cơ quan an ninh nội địa (SBU) Ukraine.
SBU cũng xác nhận đứng sau chiến dịch này khi công bố bức ảnh chụp người đứng đầu cơ quan này, Vasily Malyuk, đang nhìn vào bản đồ được cho là có 5 sân bay của Nga. SBU tuyên bố khoảng 1/3 máy bay ném bom chiến lược của Nga đã bị tấn công trong các cuộc không kích gần đây.
Theo truyền thông Ukraine, cơ quan an ninh Ukraine đã chuẩn bị cho hoạt động này trong hơn một năm rưỡi khi họ dần vận chuyển máy bay không người lái và các container di động đến Nga. Chiến dịch này cũng được cho là do đích thân Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky giám sát.
Tổng thống Zelensky cho biết ông đã được Trung tướng Vasyl Maliuk, lãnh đạo Cơ quan An ninh Ukraine (SSU), thông báo về chiến dịch tấn công. Ông cho biết chiến dịch này là một kết quả đáng kể của Ukraine và được lên kế hoạch trong hơn 18 tháng.
"Một thành tựu độc lập của Ukraine. 1 năm, 6 tháng và 9 ngày từ khi bắt đầu lập kế hoạch cho đến khi thực hiện hiệu quả. Chiến dịch có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất của chúng tôi. Những người của chúng tôi chuẩn bị cho chiến dịch đã được rút khỏi lãnh thổ Nga kịp thời”, ông Zelensky nói thêm.
Ông Zelensky cho biết tổng cộng có 117 máy bay không người lái đã được sử dụng trong chiến dịch của SSU và "đại bản doanh" của chiến dịch này tại Nga nằm ngay cạnh văn phòng của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) tại một trong những khu vực ở Nga.
Người đứng đầu Cơ quan An ninh Ukraine Vasyl Maliuk đang xem bản đồ một sân bay trong bức ảnh được công bố vào ngày 1/6 (Ảnh: Reuters).
Hậu quả
Theo Bộ Quốc phòng Nga, tại các khu vực Ivanovo, Ryazan và Amur, các cuộc tấn công đã bị đẩy lùi và không gây ra thiệt hại hay thương vong nào. Tại các khu vực Murmansk và Irkutsk, các cuộc tấn công đã khiến một số máy bay bốc cháy, Bộ Quốc phòng Nga cho biết thêm.
Theo quân đội Nga, đám cháy đã được dập tắt kịp thời. Không có thương vong nào được báo cáo. Bộ Quốc phòng Nga cũng không ghi nhận mất máy bay do các cuộc tấn công.
An ninh Ukraine cho biết máy bay ném bom của Nga đã "bốc cháy hàng loạt" tại các căn cứ không quân cách nhau hàng trăm km.
Tổng thống Zelensky tuyên bố chiến dịch của Cơ quan An ninh Ukraine (SSU) phá hủy hơn 40 máy bay chiến lược tại các sân bay của Nga.
“Tổng cộng có 117 máy bay không người lái được sử dụng trong chiến dịch này và số lượng người điều khiển máy bay không người lái tương ứng đã tham gia. 34% máy bay phóng tên lửa hành trình chiến lược đã bị tấn công tại các căn cứ không quân chính của Nga. Người của chúng tôi đã hoạt động ở nhiều khu vực khác nhau của Nga trải dài trên 3 múi giờ. Người của chúng tôi đã rút khỏi lãnh thổ Nga vào đêm trước của chiến dịch và hiện đã an toàn”, ông Zelensky thông báo.
Cơ quan An ninh Ukraine ước tính giá trị của các máy bay chiến lược Nga bị tấn công trong chiến dịch hôm 1/6 lên tới 7 tỷ USD.
Theo nguồn tin của cơ quan an ninh Ukraine, trong số hơn 40 máy bay của Nga bị phá hủy có máy bay ném bom chiến lược TU-95 và Tu-22M3 và một trong số ít máy bay do thám A-50 còn lại của Nga.
Chính quyền Nga chưa bình luận về các tuyên bố trên của Ukraine.
Ukraine tuyên bố 117 máy bay không người lái đã được sử dụng trong chiến dịch tấn công vào Nga hôm 1/6 (Ảnh: Cơ quan an ninh Ukraine).
Điều tra
Bộ Quốc phòng Nga cho biết một số thủ phạm đứng sau các vụ tấn công đã bị bắt giữ, nhưng không tiết lộ số lượng người bị bắt hoặc danh tính của họ.
Theo kênh Shot, các cơ quan điều tra của Nga đã xác định được những chiếc xe tải liên quan đến các vụ tấn công và đang "làm việc" với những người lái xe. Một số kênh Telegram, bao gồm Shot và Baza, cũng đưa tin các điều tra viên của Nga đã lần theo dấu vết của máy bay không người lái đến một nhà kho tại vùng Chelyabinsk của Nga ở phía nam dãy Ural.
Các sĩ quan an ninh Nga được cho là đã đột kích vào nhà kho khả nghi và đang điều tra chủ sở hữu của cơ sở này. Theo các kênh Telegram, một số xe tải liên quan đến các vụ tấn công cũng được cho là đã được đăng ký tại vùng Chelyabinsk.
Thời điểm
Các cuộc tấn công diễn ra chỉ một ngày trước cuộc đàm phán được lên kế hoạch giữa các phái đoàn Nga và Ukraine tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 2/6.
Hai nước đã lên lịch tổ chức vòng đàm phán trực tiếp thứ hai. Các cuộc đàm phán đã bị đình trệ trong khoảng 3 năm sau khi Kiev đơn phương rời khỏi bàn đàm phán vào mùa xuân năm 2022 và mới được nối lại gần đây.
Trong cuộc đàm phán đầu tiên vào ngày 16/5, phái đoàn Nga và Ukraine đã nhất trí tổ chức trao đổi tù binh quy mô lớn với 1.000 người mỗi bên. Vào ngày 2/6, hai bên dự kiến sẽ trao đổi các đề xuất hòa bình như một phần của thỏa thuận đạt được vào tháng 5.
Ukraine đã leo thang đáng kể các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào Nga trong những tuần gần đây, bất chấp những nỗ lực ngoại giao đang diễn ra nhằm chấm dứt xung đột. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov trước đó đã mô tả các cuộc tấn công là nỗ lực làm chệch hướng tiến trình hòa bình.
Các cuộc tấn công xảy ra chưa đầy một ngày sau khi 2 cây cầu ở các khu vực của Nga bị phá hủy. Chính quyền Nga cáo buộc các cuộc tấn công này là hành động phá hoại.
Tại khu vực Bryansk, một cầu đường bộ đã sập xuống đường ray xe lửa, khiến một đoàn tàu bị trật bánh, làm 7 người thiệt mạng và 69 người bị thương. Vài giờ sau, vào sáng 1/6, một cây cầu đường sắt ở khu vực Kursk đã bị sập. Một phần đoàn tàu rơi xuống con đường bên dưới cầu, khiến lái tàu và hai phụ tá bị thương.
Ủy ban Điều tra Nga cho biết cả 2 cây cầu đều bị "phá hủy", nhưng không nêu tên bất kỳ nghi phạm nào đứng sau các cuộc tấn công. Thượng nghị sĩ Nga Andrey Klishas đổ lỗi cho Kiev về cả hai vụ việc.
