Một tàu khu trục của Hy Lạp hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ chặt chẽ một tàu hàng (Ảnh: BI).
Phát biểu với hãng tin Business Insider, chuẩn Đô đốc Vasileios Gryparis, chỉ huy chiến dịch Aspides của Liên minh châu Âu (EU) thừa nhận, châu Âu không có đủ tàu chiến cần thiết để bảo vệ toàn diện các tuyến đường vận tải biển trên Biển Đỏ, nhất là trong thời điểm lực lượng Houthi tăng cường các cuộc tấn công.
Chiến dịch Aspides của EU được tiến hành nhằm đảm bảo an ninh hàng hải tại Biển Đỏ trước các đợt tấn công của lực lượng Houthi tại Yemen, trong đó toàn lực lượng luôn duy trì tư thế phòng thủ trong khu vực với các phương tiện sẵn sàng hỗ trợ vận tải thương mại.
Tuy nhiên, ông cho biết sứ mệnh này "hoạt động trong phạm vi nguồn lực hải quân được cung cấp" bởi các quốc gia châu Âu đóng góp trên cơ sở tự nguyện, và Aspides không có thẩm quyền yêu cầu thêm tàu chiến.
Theo ông Gryparis, trung bình mỗi ngày Aspides có chưa đến một tàu chiến trên khu vực Biển Đỏ rộng lớn hơn. Một quan chức của sứ mệnh này từ chối tiết lộ những tàu chiến nào được triển khai, nhưng trong những tuần gần đây đã thấy sự xuất hiện nổi bật của một tàu khu trục Italy và một khinh hạm Hy Lạp.
"Ngay từ đầu, chúng tôi đã nói rõ rằng số lượng phương tiện phải tương ứng với khu vực hoạt động rộng lớn, không chỉ bao gồm Biển Đỏ mà hoạt động trên toàn bộ Tây Bắc Ấn Độ Dương, và còn ở các vùng Vịnh", ông nói. "Điều này có nghĩa là khả năng bảo vệ của chiến dịch này bị hạn chế".
Đầu tháng này, Houthi đã thực hiện các cuộc tấn công liên tiếp vào hai tàu thương mại riêng biệt ở Biển Đỏ, đánh dấu những cuộc tấn công đầu tiên của họ vào tàu vận tải sau nhiều tháng.
Các cuộc tấn công kép vào hai tàu chở hàng Magic Seas và Eternity C treo cờ Liberia do Hy Lạp sở hữu đã khiến một số thành viên thủy thủ đoàn thiệt mạng. Houthi đã đánh chìm cả hai tàu và được cho là đã bắt cóc một số người sống sót.
Bản đồ Biển Đỏ (Ảnh: Britannica).
Chiến dịch Aspides đã bảo vệ hàng trăm tàu thương mại kể từ khi bắt đầu tiến hành vào đầu năm 2024, và các tàu chiến châu Âu tham gia nhiệm vụ bảo vệ đã bắn hạ hơn 20 tên lửa và máy bay không người lái của Houthi, đồng thời phá hủy ít nhất 2 tàu mặt nước không người lái.
Ông Gryparis cho biết cả tàu Magic Seas lẫn tàu Eternity C đều không yêu cầu các tàu của Aspides hộ tống hoặc bảo vệ trước chuyến đi định mệnh của họ qua Biển Đỏ.
"Tôi không thể ép buộc họ làm vậy", ông nói và cho biết thêm rằng Aspides chia sẻ các đánh giá về mối đe dọa, lời khuyên và hỗ trợ thông qua một nền tảng trực tuyến, nơi các thủy thủ có thể yêu cầu hỗ trợ để đối phó với các sự cố cướp biển hoặc Houthi.
Mỗi yêu cầu hỗ trợ mà một tàu thương mại gửi đến Aspides đều được đánh giá, và cho đến nay, hoạt động này chưa bao giờ bị từ chối, ông Gryparis cho biết thêm. Ông nói, dựa trên các điều kiện hoạt động và khả năng sẵn có của tàu chiến, các tàu sẽ được bảo vệ chặt chẽ hoặc có thể chờ đến khung thời gian bảo vệ chặt chẽ tiếp theo.
Ông Gryparis cho biết lựa chọn thứ hai "luôn là lựa chọn được khuyến nghị mạnh mẽ nhất". Nếu các công ty vận tải biển hoặc tàu thuyền không muốn chờ đợi, họ sẽ tự mình đi vào khu vực có nguy cơ cao.
Ông cho biết "các phương án hành động này được phối hợp trực tiếp với các công ty vận tải biển, những công ty được thông báo đầy đủ về các lựa chọn khả thi và mức độ rủi ro liên quan".
Allseas Marine và Cosmoship, các công ty sở hữu Magic Seas và Eternity C, đã không cho biết lý do tại sao các tàu này không yêu cầu sự bảo vệ của Aspides.
Aspides từ lâu đã hoạt động cùng với Hải quân Mỹ, lực lượng đã điều động tàu sân bay và tàu chiến đến Biển Đỏ và Vịnh Aden để giúp bảo vệ các tuyến đường vận chuyển khỏi các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Houthi bắt đầu vào mùa thu năm 2023.
Không giống lực lượng châu Âu dưới quyền Aspides, ngoài các hoạt động phòng không, quân đội Mỹ cũng đã tiến hành các cuộc không kích chống lại Houthi ở Yemen. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Trump đã đạt được lệnh ngừng bắn với phiến quân vào tháng 5 và không tham gia vào các hoạt động này kể từ đó.
Tuy nhiên, lệnh ngừng bắn chỉ ngăn chặn các cuộc tấn công của Houthi vào tàu Mỹ; phiến quân vẫn tiếp tục bắn vào Israel và một lần nữa, vào các tàu thương mại. Ông Gryparis cho biết các vụ tấn công gần đây nhất "là một diễn biến đáng lo ngại, có thể gây bất ổn cho quyền tự do hàng hải qua Biển Đỏ".
"Chúng tôi tiếp tục theo dõi chặt chẽ các diễn biến trong khu vực rộng lớn hơn để điều chỉnh sứ mệnh của mình, vốn vẫn mang tính phòng thủ và giảm leo thang căng thẳng", ông Gryparis nói.
Ông nói thêm rằng, "chiến dịch Aspides" vẫn cam kết đóng góp hoàn toàn vào quyền tự do hàng hải cho hoạt động vận tải thương mại trong khu vực hoạt động của mình, tùy thuộc vào nguồn lực và năng lực do các quốc gia thành viên EU cung cấp".
