Chiến sự Nga - Ukraine chứng kiến sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ tác chiến (Ảnh: Quân đội Ukraine).
Ông Luke Pollard, Bộ trưởng Lực lượng Vũ trang Vương quốc Anh, cho biết cuộc chiến Nga - Ukraine đã chứng minh rằng “cách chúng ta điều hành quân đội, cách chúng ta tổ chức quốc phòng là lỗi thời. Và điều đó đúng với toàn bộ liên minh NATO”.
Ông Pollard nhấn mạnh rằng máy bay không người lái (UAV) đã “làm dịch chuyển các cục diện tác chiến" và tốc độ cải tiến của chúng cho thấy quy trình mua sắm và đổi mới công nghệ quốc phòng phải diễn ra nhanh hơn nhiều.
Ông nói rằng công nghệ UAV “được cải tiến theo chu kỳ 2 đến 3 tuần ngoài chiến trường” và áp dụng một mô hình “hoàn toàn khác biệt”, đồng thời nhận định: “Điều đó có nghĩa chúng ta phải thay đổi tận gốc các giả định trong cách thức mua sắm khí tài”.
Theo ông, các quân đội NATO hiện vẫn “tập trung xây dựng và mua sắm những trang thiết bị đắt đỏ ở phân khúc cao cấp, mất 5 năm cho quá trình thẩm định mua sắm, và thêm 10 năm nữa để chế tạo”.
“Nếu chúng ta tiếp tục mắc kẹt trong tư duy lạc hậu, chúng ta sẽ không thể cung cấp công nghệ mà Ukraine cần, cũng không thể đảm bảo an ninh cho chính mình”, ông cảnh báo.
Ông Pollard phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh về UAV tổ chức ở Latvia, nơi quy tụ các công ty sản xuất UAV, quan chức quân đội và bộ trưởng chính phủ.
Máy bay không người lái đã đóng vai trò lớn hơn bao giờ hết trong cuộc chiến Nga - Ukraine khi thay thế một phần pháo binh và bộ binh, làm thay đổi nhiều quy tắc chiến đấu truyền thống.
Các UAV giá rẻ cũng đã phá hủy nhiều vũ khí có giá trị hàng triệu USD như xe tăng và hệ thống phòng không.
Ông Oleksandr Yabchanka, chỉ huy đơn vị UAV mặt đất của Tiểu đoàn Da Vinci Wolves của Ukraine, nói với Business Insider hồi tháng 3 rằng: “Những gì còn hữu ích cách đây nửa năm giờ đã lỗi thời”.
Ông Pollard nhắc lại những cảnh báo trước đó rằng phương Tây cần thay đổi cách tiếp cận về vũ khí nếu muốn đối phó với đối thủ như Nga.
Nhiều chuyên gia quân sự phương Tây đã kêu gọi các nước phương Tây tích trữ số lượng lớn các loại vũ khí giá rẻ thay vì đầu tư quá mức vào một vài khí tài đắt đỏ.
Hồi tháng 1, Tổng Thư ký NATO Mark Rutte cũng đưa ra cảnh báo tương tự: “Tốc độ mới là yếu tố cốt lõi, không phải sự hoàn hảo”.
Các quan chức quốc phòng phương Tây cũng đặt câu hỏi về giá trị của các vũ khí hạng nặng khi phải đối mặt với UAV giá rẻ. Bộ trưởng Lục quân Mỹ Daniel Driscoll thừa nhận rằng nước này không thể tiếp tục phát triển và mua sắm những loại khí tài đắt đỏ mà có thể bị phá hủy bởi UAV có giá chỉ bằng một phần nhỏ.
Ông Pollard nói rằng với UAV, cần có sự thay đổi “ngay trong toàn bộ quy trình mua sắm, chúng ta phải nghĩ đến việc làm thế nào để sản xuất nhanh hơn, quy mô lớn hơn, thay vì đi theo các quy tắc cũ”.
Ông Pollard cho biết, dù một liên minh gồm 18 quốc gia đã chuyển hàng chục nghìn UAV tới Ukraine, chiến sự cho thấy vẫn còn rất nhiều việc cần phải làm.
“Những con số lớn đòi hỏi chuỗi cung ứng bền vững và có khả năng mở rộng khi nhu cầu thời chiến gia tăng. Các nền công nghiệp quốc phòng tại châu Âu và trên toàn cầu phải linh hoạt như chính những UAV mà chúng ta đang sản xuất, và nguồn nhân lực phải tinh nhuệ như những người lính Ukraine đang vận hành chúng ngoài chiến tuyến”, ông nói.
Tại hội nghị, nhiều lời cảnh báo tiếp tục được đưa ra rằng nỗ lực hiện tại của phương Tây là chưa đủ.
Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan Ruben Brekelmans thừa nhận: “Tại châu Âu, chúng ta phát triển UAV khá nhanh, nhưng không sản xuất chúng trên quy mô lớn. Và đó là bước tiếp theo mà chúng ta bắt buộc phải thực hiện”.
Ông nói rằng các đồng minh của Ukraine cần cùng nhau hướng tới “sản xuất hàng loạt càng sớm càng tốt, bởi Ukraine cần và chúng ta cũng cần”.
Nhiều quốc gia châu Âu cho rằng việc viện trợ cho Ukraine là cơ hội để thử nghiệm công nghệ chiến trường.
Nga vẫn sở hữu một quân đội lớn, và vẫn giữ lại nhiều vũ khí hiện đại chưa triển khai tại Ukraine. Nhiều cựu quan chức và chuyên gia quân sự phương Tây cũng cảnh báo rằng cỗ máy quân sự của Nga đang vận hành ở tốc độ cao hơn hẳn so với phương Tây.
“Về công nghệ, Nga đã vượt qua chúng ta. Nhưng nguy hiểm hơn, họ đã vượt chúng ta về tốc độ và quy mô”, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Valerii Churkin phát biểu tại hội nghị.
Ông Churkin kêu gọi tăng cường hợp tác, nhắn nhủ với các đồng minh châu Âu rằng: “Ukraine không chỉ là bên nhận viện trợ. Chúng tôi là nơi để các bạn thử nghiệm vũ khí”.
