Đảo Rắn nhìn từ vệ tinh (Ảnh: Googe Earth).
Theo báo chí Nga, đêm 8/6 và rạng sáng 9/6, quân đội Nga đã tiến hành cuộc tấn công từ Biển Đen, sử dụng máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3 phóng hàng loạt tên lửa về phía đảo Rắn trên bờ Biển Đen của Ukraine.
Đảo Rắn (Zmenyi Island), một hòn đảo nhỏ bé nằm ở Biển Đen, cách bờ biển Ukraine khoảng 48km, từ lâu đã trở thành “tâm điểm” của các cuộc tranh chấp quân sự giữa Nga và Ukraine. Các nguồn tin tức quốc tế ghi nhận gần đây Nga thực hiện một loạt các cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào khu vực này, đánh dấu một giai đoạn mới trong cuộc xung đột kéo dài giữa hai quốc gia.
Tầm quan trọng chiến lược của đảo Rắn
Đảo Rắn, với diện tích chỉ khoảng 17ha, nằm ở vị trí chiến lược trên Biển Đen, gần cảng Odessa của Ukraine và cách bán đảo Crimea khoảng 300km. Hòn đảo này không chỉ có giá trị biểu tượng mà còn mang ý nghĩa quân sự và kinh tế quan trọng.
Theo các nguồn tin từ Vzglyad, đảo Rắn đóng vai trò như một “pháo đài” kiểm soát các tuyến đường biển và không phận ở khu vực miền nam Ukraine, ảnh hưởng đến hoạt động vận chuyển hàng hải, đặc biệt là xuất khẩu ngũ cốc. Việc kiểm soát Đảo Rắn cho phép một quốc gia thiết lập quyền kiểm soát không phận và các tuyến hàng hải, từ đó gây áp lực lên đối phương.
Trong lịch sử xung đột Nga-Ukraine, đảo Rắn đã trở thành tâm điểm ngay từ những ngày đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga năm 2022. Nga từng chiếm đóng đảo này vào tháng 2/2022, nhưng sau các cuộc tấn công liên tục của Ukraine, Moscow tuyên bố rút quân vào ngày 30/6/2022, gọi đó là “cử chỉ thiện chí” để hỗ trợ xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Tuy nhiên, các cuộc giao tranh xung quanh đảo không hề chấm dứt, đến năm 2025, đảo Rắn tiếp tục là “điểm nóng” giao tranh.
Theo TASS, rạng sáng 9/6, Nga tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn vào Ukraine, sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa để tập kích nhiều thành phố, bao gồm cả khu vực gần đảo Rắn. Các cuộc tấn công này nhắm vào thủ đô Kiev, Odessa và các cơ sở hạ tầng chiến lược khác. Mặc dù các nguồn tin không xác định rõ mục tiêu cụ thể trên đảo Rắn nhưng sự xuất hiện của các UAV và tên lửa trong khu vực này cho thấy Nga có ý định tái khẳng định ảnh hưởng ở Biển Đen.
Đảo Rắn có tầm quan trọng chiến lược (Ảnh: Aljazeera).
Lý do Nga tập kích đảo Rắn
Thứ nhất, khôi phục kiểm soát chiến lược ở Biển Đen. Một trong những lý do chính khiến Nga tập kích đảo Rắn vào thời điểm này là nỗ lực tái thiết lập quyền kiểm soát khu vực Biển Đen, nơi mà lực lượng hải quân Nga đã gặp nhiều khó khăn. Theo RIA Novosti, Hạm đội Biển Đen của Nga đang phải phòng thủ chặt chẽ và gặp thách thức trong việc duy trì kiểm soát vùng biển, đặc biệt sau các cuộc tấn công bằng UAV và tên lửa chống hạm của Ukraine. Việc tập kích đảo Rắn có thể là nỗ lực nhằm phá hủy các cơ sở quân sự của Ukraine như radar hoặc hệ thống phòng không, để làm suy yếu khả năng giám sát và phản công của đối phương.
Ngoài ra, đảo Rắn có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các tuyến đường biển vận chuyển ngũ cốc. Trong bối cảnh Nga và Ukraine vẫn đang tranh chấp về các thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen, việc Nga nhắm mục tiêu vào đảo Rắn có thể nhằm gây áp lực kinh tế lên Ukraine, làm gián đoạn hoạt động xuất khẩu và từ đó ảnh hưởng đến nguồn thu ngoại tệ của Kiev.
Thứ hai, đáp trả các hành động quân sự của Ukraine. Các nguồn tin từ báo chí Nga chỉ ra rằng Ukraine đã tăng cường các hoạt động tấn công vào các mục tiêu của Nga, bao gồm cả các cuộc tấn công bằng UAV vào kho đạn dược và cơ sở hạ tầng quân sự. Đặc biệt, chiến dịch “Mạng Nhện” ngày 1/6 vừa qua của Ukraine được cho là đã gây thiệt hại đáng kể cho không quân Nga, với nhiều máy bay ném bom chiến lược bị phá hủy. Các cuộc tấn công này không chỉ nhắm vào lãnh thổ Nga mà còn vào các khu vực do Nga kiểm soát, bao gồm cả Crimea, nơi gần đảo Rắn.
Việc Nga tập kích đảo Rắn vào ngày 8-9/6 có thể được xem là hành động trả đũa trực tiếp nhằm vào các nỗ lực của Ukraine trong việc giành lại quyền kiểm soát khu vực Biển Đen. Theo Topwar, Nga từng tuyên bố bắn hạ nhiều máy bay và UAV của Ukraine gần đảo Rắn trong quá khứ, cho thấy khu vực này là chiến trường quan trọng để cả hai bên phô diễn sức mạnh quân sự.
Thứ ba, tạo lợi thế đàm phán trong bối cảnh địa chính trị. Cuộc xung đột Nga - Ukraine không chỉ là cuộc chiến quân sự mà còn là cuộc chiến địa chính trị, trong đó các hành động quân sự thường được sử dụng để tạo lợi thế trong đàm phán. Theo RFI, các cuộc trao đổi tù binh giữa Nga và Ukraine dự kiến diễn ra vào ngày 7-8/6 đã thất bại, với cả hai bên đổ lỗi cho nhau. Trong bối cảnh này, việc Nga tập kích đảo Rắn có thể là động thái nhằm gây áp lực lên Ukraine, buộc Kiev phải nhượng bộ trong các cuộc đàm phán về ngừng bắn hoặc các vấn đề liên quan đến Biển Đen.
Hơn nữa, sự hiện diện ngày càng tăng của các đồng minh phương Tây, đặc biệt là Mỹ/EU, trong việc hỗ trợ Ukraine với các loại vũ khí tầm xa đã khiến Nga phải tìm cách đáp trả. Theo Guardian, Mỹ và các nước phương Tây (Anh, Pháp, Đức) đã dỡ bỏ lệnh cấm Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa để tấn công các mục tiêu trong lãnh thổ Nga, điều này làm gia tăng căng thẳng. Đảo Rắn, với vị trí chiến lược, có thể là mục tiêu mà Nga nhắm đến để gửi thông điệp tới Ukraine và các đồng minh của họ.
Thứ tư, phô diễn sức mạnh quân sự trước các đối thủ quốc tế. Nga không chỉ đối đầu với Ukraine mà còn với các cường quốc phương Tây, đặc biệt là NATO. Theo TASS, các cuộc tấn công của Nga vào ngày 8-9/6 không chỉ nhắm vào đảo Rắn mà còn vào nhiều thành phố khác của Ukraine, cho thấy một chiến lược tấn công “đa chiều” nhằm phô diễn sức mạnh quân sự. Trong bối cảnh NATO đang đẩy mạnh đổi mới công nghệ quân sự dựa trên các bài học từ chiến trường Ukraine, Nga có thể sử dụng các cuộc tập kích này để chứng minh rằng họ vẫn duy trì được khả năng tấn công hiệu quả, bất chấp những tổn thất trước đó.
Ngoài ra, việc Nga tăng cường quan hệ quân sự với Triều Tiên cũng cho thấy Moscow đang tìm cách tăng cường khả năng quân sự của mình và các đồng minh. Các cuộc tấn công vào rảo Rắn có thể là một phần của chiến lược này nhằm thử nghiệm, thể hiện hiệu quả của các loại vũ khí mới.
Hệ quả
Về quân sự, các cuộc tập kích vào rảo Rắn ngày 8-9/6 có thể làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đen, đặc biệt khi Ukraine tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ đồng minh phương Tây. Việc Nga nhắm vào đảo Rắn có thể làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine ở khu vực, nhưng đồng thời cũng có nguy cơ kích động các phản ứng mạnh mẽ hơn từ Kiev, chẳng hạn như các cuộc tấn công bằng UAV hoặc tên lửa chống hạm.
Về kinh tế, việc gián đoạn các tuyến đường biển gần đảo Rắn có thể ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, vốn là nguồn thu quan trọng của quốc gia này. Theo K-Politika, các cuộc tấn công trước đây của Nga vào khu vực này đã gây khó khăn cho việc vận chuyển hàng hóa qua Biển Đen. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chịu ảnh hưởng từ các xung đột địa chính trị, bất kỳ sự gián đoạn nào trong khu vực này đều có thể gây ra tác động dây chuyền.
Giới chuyên gia nhận định, cuộc xung đột ở đảo Rắn không có dấu hiệu sẽ sớm chấm dứt, đặc biệt khi cả Nga và Ukraine đều xem khu vực này là mục tiêu chiến lược quan trọng. Trong tương lai, các cuộc đàm phán về Biển Đen và các thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc có thể sẽ đóng “vai trò then chốt” trong việc giảm thiểu căng thẳng. Tuy nhiên, với sự tham gia ngày càng sâu của các cường quốc bên ngoài như Mỹ và NATO, tình hình có thể trở nên phức tạp hơn.
Cuộc tập kích của Nga vào đảo Rắn mới đây là một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm tái khẳng định quyền kiểm soát ở Biển Đen, đáp trả các hành động quân sự của Ukraine và tạo lợi thế trong các cuộc đàm phán địa chính trị. Các lý do chính bao gồm vị trí chiến lược của hòn đảo, nhu cầu trả đũa các cuộc tấn công của Ukraine và nỗ lực phô diễn sức mạnh quân sự trước các đối thủ quốc tế.
