19/04/2025 16:14

Mỹ - Trung giằng co về chip bán dẫn

Những gì xảy ra trong tuần giữa tháng 4 đã phơi bày một thực tế ngày càng rõ nét: thuế quan và các biện pháp kiểm soát công nghệ được sử dụng như vũ khí để định hình lại trật tự công nghệ toàn cầu.

Mục tiêu của Washington khi tiếp tục siết chặt lệnh cấm xuất khẩu chip sang Trung Quốc không chỉ dừng lại ở việc kiềm chế tham vọng dẫn đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) của Bắc Kinh, mà còn là chấp nhận đánh đổi lợi ích của chính các tập đoàn Mỹ để duy trì thế thượng phong.

Đòn giáng vào Nvidia

Được xem là một trong những nạn nhân lớn nhất của Mỹ - Trung giằng co về chip bán dẫn - Ảnh 3. TSMC đầu tư 100 tỉ USD vào Mỹ, gây phản ứng trái chiều ở Đài LoanĐỌC NGAY

Trong bối cảnh ngành bán dẫn đang đối mặt với những cơn gió ngược từ bất ổn địa chính trị và chính sách bảo hộ, TSMC dường như là một ngoại lệ đáng chú ý.

Theo báo cáo tài chính công bố ngày 16-4, gã khổng lồ chip Đài Loan đạt lợi nhuận ròng 361,56 tỉ Đài tệ (khoảng 11,1 tỉ USD) trong quý đầu năm 2025, tăng trưởng vượt trội 60,3% so với cùng kỳ năm trước.

TSMC hiện là đối tác sản xuất chính cho các tên tuổi lớn như Apple, AMD và chính cả Nvidia - tức là trong khi Nvidia lo bị chặn đường bán hàng thì TSMC vẫn sản xuất chip cho Nvidia theo đơn đặt hàng từ các công ty Mỹ hoặc bên thứ ba.

Vị thế "trung lập" của TSMC - không phải công ty Mỹ, cũng không bị liệt vào danh sách đen tại Trung Quốc - giúp họ có khả năng phục vụ cả hai bên của cuộc chiến công nghệ.

Lẽ dĩ nhiên, vị thế ấy không phải tự nhiên mà có. Theo New York Times, TSMC là trụ cột trung tâm của chuỗi cung ứng chip toàn cầu - một hệ sinh thái được gây dựng qua hơn 40 năm với hàng chục tỉ USD đầu tư, hàng nghìn kỹ sư trình độ cao và một mạng lưới đối tác trải khắp các châu lục.

Trong mô hình hợp tác xuyên biên giới này, các công ty Mỹ phụ trách thiết kế chip, TSMC đảm nhận sản xuất, Nhật Bản cung cấp silicon wafer, Hà Lan cung cấp máy in quang khắc, còn Trung Quốc và Malaysia chịu trách nhiệm thử nghiệm, lắp ráp. Mỗi mắt xích đều gắn bó chặt chẽ và không dễ thay thế.

Chuyên gia Lita Shon-Roy, giám đốc điều hành tại công ty tư vấn vật liệu chip Techcet, ví chuỗi cung ứng chip như một mê cung đa tầng, nơi nguyên liệu có thể được tinh chế ở một nước, pha trộn ở nước khác và sản xuất ở một nước thứ ba.

Với mức độ đan xen và phụ thuộc lẫn nhau cao như vậy, mỗi bước áp thuế hoặc cấm xuất khẩu đều có nguy cơ làm tăng chi phí, gián đoạn nguồn cung và đẩy giá các sản phẩm tiêu dùng - từ smartphone, laptop cho đến máy chủ AI - tăng vọt.

Chính vì thế, dù cả Mỹ lẫn Trung Quốc đều đang đẩy mạnh chiến lược nội địa hóa sản xuất chip, tiến trình này không hề dễ dàng. Việc tái tạo không gian nhân lực kỹ thuật, văn hóa quản lý sản xuất và khả năng phối hợp chuỗi cung ứng toàn cầu không thể diễn ra trong "một sớm một chiều".

Đối với Trung Quốc, bài toán còn phức tạp hơn khi quốc gia này vẫn phụ thuộc nhiều vào công nghệ phương Tây. Trong ngắn hạn, việc Bắc Kinh miễn thuế nhập khẩu chip từ Đài Loan có thể là cách để kéo dài thời gian chuẩn bị, duy trì dòng chảy công nghệ phục vụ các lĩnh vực chiến lược như AI, điện toán đám mây và quốc phòng.

Còn Mỹ, nếu tiếp tục siết chặt lệnh cấm, các công ty như Nvidia có thể mất đi một trong những thị trường tăng trưởng lớn nhất. Nhưng nếu nới lỏng kiểm soát, nguy cơ công nghệ rơi vào tay đối thủ địa chính trị là điều không thể xem nhẹ.

Thế giằng co này biến chip bán dẫn trở thành một trong những nút thắt phức tạp nhất trong quan hệ Mỹ - Trung hiện nay, nơi mà mỗi quyết định chính sách đều kéo theo những hệ quả toàn cầu.

Bắc Kinh tố Đài Loan tặng ngành chip cho Mỹ để được 'độc lập'

Trung Quốc cáo buộc Đài Loan đang tìm cách tặng ngành công nghiệp bán dẫn của hòn đảo này cho Mỹ làm 'quà lưu niệm', và tận dụng điều đó để tìm kiếm sự ủng hộ chính trị.